5

densatorem. tętnienie światła, bardzo dużą luminancję (szczególnie lamp z błyszczącymi bańkami). trudność a nawet niemożność ich natychmiastowego zapłonu po chwilowym zaniku napięcia (oczywiście w lampach bez urządzeń zapłonowych).

Lampy rtęciowe są stosowane do oświetlenia terenów otwartych (ulic. placów, itp.). a także do oświetlenia wnętrz wysokich pomieszczeń przemysłowych.

Lampy sodow e - ze względu na ciśnienie par sodu w jarzniku lampy te można podzielić na wysokoprężne i i niskoprężne; różnią się one budową, zasadą działania i właściwościami. W lampach sodowych wysokoprężnych w jarzniku umieszczonym w bańce szklanej o kształcie wydłużonej żarówki znajduje się sód. rtęć oraz gaz pomocniczy (ksenon) o ciśnieniu około 2 kPa. Po załączeniu napięcia wyładowanie rozpoczyna się w ksenonie, a dopiero potem, po odparowaniu sodu i rtęci - wyładowanie w parach tych metali, które jest decydujące w wytwarzaniu strumienia świetlnego. Do zainicjowania wyładowania w ksenonie potrzebne jest wysokie napięcie, stąd w większości lamp potrzebne jest stosowanie specjalnych opraw z urządzeniem zapłonowym i dławikiem do ograniczenia napięcia roboczego jak w lampach rtęciowych halogenowych

Lampy sodowe wysokoprężne są budowane na moce znamionowe od kilkudziesięciu do 1000W, świecą światłem o barwie żóltozłocistej, a ich wydajność wynosi 80 - 140 Im/W. Trwałość lamp. w zależności od konstrukcji jest równa 10000 - 24000 h.

Głównym zastosowanie lamp sodowych jest oświetlenie terenów otwartych, przede wszystkim ulic i placów o dużym natężeniu ruchu ulicznego, często na przemian z lampami rtęciowymi, natomiast rzadziej, ze względu na barwę, do oświetlenia pomieszczeń przemysłowych.

W lampach sodowych niskopręźnych jarznik, umieszczony w wydłużonej bańce szklanej, jest wykonany z długiej szklanej rury w kształcie litery U. W jarzniku znajduje się metaliczny sód oraz gaz pomocniczy (mieszanina neony i argonu) o ciśnieniu około 2 kPa.

Do zasilania lamp sodowych niskopręźnych stosuje się najczęściej transformatory o dużej reaktancji rozproszenia, zapewniające wysokie napięcie konieczne do zapłonu lampy i ograniczenie napięcia do pożądanej wartości w czasie normalnej pracy.

Po załączeniu lampy rozpoczyna się wyładowanie w gazie pomocniczym i dopiero po odparowaniu sodu wyładowanie w parach sodu staje się dominujące. Pełną wydajność świetlną lampa sodowa uzyskuje po kilku, a nawet kilkunastu minutach.

Lampy sodowe niskoprężne są budowane na moce nie przekraczające 200W, ich wydajność świetlna jest bardzo duża (około 180 lm/W), a trwałość dochodzi do 16000 h. Barwa światła jest źóftopomarańczowa.

Zastosowanie tych lamp, to głównie oświetlenie terenów otwartych.

Wybrane parametry eksploatacyjne źródeł światła

Zestawienie wybranych parametrów eksploatacyjnych źródeł światła podano w tabeli

12.1¹.

Tabela 12.3. Zestawienie wybranych parametrów eksploatacyjnych źródeł światła_

Rodzaj źródła	Moc źródła P [WJ	Strumień świetlny O lim)	Skuteczność świetlna C (ImAVj	Temperatura bnrwowa Ti,[KI	Trwałość t[i.]
Żarówki zwykłe	10-1500	50-35000	5-20	2500 - 3000	500- 2500
Żarówki	5 - 2000	150-60000	5-30	2800 -3300	1000- 5000

^[ Na podstawie pracy Siwik A.. Adamczyk K._r Ptasiński L. Laboratorium elektroenergetyki przemysłowej. AGH. 1997.