50

% 11. Obliczenie półosi elipsy błędu pozycji:

a

A, ♦ l^ + F

A,Ba - A_:

(4.51)

b =

12. Obliczenie błędu radialnego pozycji;

(4.52)

Przytoczona procedura obliczenia pozycji estymowanej dla trzech alp przedstawia prostą sekwencję algorytmu przydatnego do samodzielnego wykonywania programu na programowalny kalkulator lub komputer Jednak poprawne jej opanowanie i wery fikacja wyników mogą być pouczające przy sporządzaniu ich krok po kroku na podstawie obliczeń "ręcznych" na kalkulatorze. Obliczenia "ręczne" wymagają uważnego wykonywania operacji i sprawdzenia wyników w graficznej interpretacji Pomocne przy tym jest uporządkowanie wyników w tabeli (np. tab. 4.1).

4.8. Pozycja z czterech alp

Obserwacje czterech i więcej ciał niebieskich mogą być wykonane wyłącznie o zmierzchu (albo o świcie) lub niekiedy nocą. Ciała niebieskie dobiera się tak, aby ich azymuty były przeciwległe, a kąt przecięcia dwóch par azymutów był bliski lub równy 90°. Wówczas cztery punkty wspólne (przecięcia alp) wyznaczają obszar czworoboku, tak zwaną figurę błędów. Najczęściej cztery proste mają cztery punkty wspólne. Gdy te proste są parami równoległe, stanowi to przypadek szczególny. Punkty wspólne czterech prostych (w sumie sześć) w analizie figury błędu alp nic zawsze muszą być rozpatrywane Na ogół za najprostsze kryterium przyjmuje się wartość zmierzonych boków figury błędu. Największe dopuszczalne długości boków uznane za pozbawione błędów grubych nie mogą być większe od podwojonej wartości błędu systematycznego (granicznego błędu systematycznego). Szacuje się taką wartość na 2' do 3*. Rysunek 4.4 przedstawia figurę błędu w postaci czworoboku.

Ryi.4.4. Ki Ultra błędu czterech alp

kinie I i 11 oraz III i IV mają odległe punkty wspólne, wychodzące daleko poza czworobok błędu. Wszystkie strzałki, którymi wygodnie jest zaznaczać dodatnie kierunki Ah. są skierowane na zewnątrz, co oznacza, źe pozycja zliczona jest wewnątrz figury błędu. Tego rodzaju układ alp jest optymalny.

Ekwiwalentne linie pozycyjne uzyskuje się prowadząc dwusieczne kątów między liniami I i II oraz 01 i IV. Punkt