593

ponadto sufiks -cel- o znaczeniu strukturalnym ‘osobowy wykonawca czynności’ jest różny funkcjonalnie od sufiksu -el- ‘nosiciel cechy’ (por. twardziel).

3. Weryfikacja segmentacji derywatów imiesłowowych (typu zaspany)

W tych wypadkach akceptowany jest taki podział, w którym sufiks ma formę VC, analogicznie do afiksu zawartego w formacji prze-wróc-ony.

4. BUDOWA MORFOLOGICZNA LEKSEMÓW JĘZYKA POLSKIEGO

4.1. UWAGI OGÓLNE

Zbiór leksemów języka polskiego dzieli się na dwa podzbiory: leksemy niepodzielne morfologicznie (dziś, tak, tam) oraz leksemy podzielne. Na leksemy podzielne morfologicznie składają się dwie grupy jednostek: 1) takie, w których jedynym obok rdzenia elementem dającym się wydzielić jest końcówka fleksyjna (dom-p, dobr-y), oraz 2) leksemy zawierające afiksy słowotwórcze (koń-ik-p, dom-ow-y, mal-e-ć). Poniższy opis dotyczy struktury tematów fleksyjnych (dla ułatwienia opisu segmenty podawane są w zapisie ortograficznym, pierwszy afiks słowotwórczy ma taką postać, jaka wydziela się w formie mianownika liczby pojedynczej; o segmentach fleksyjnych por. „Fleksja” 2.1.1.). Leksemy podzielne morfologicznie najliczniej reprezentowane są przez rzeczowniki, przymiotniki i czasowniki. Zawierają one jeden rdzeń (por. przykłady cytowane wyżej) lub są formacjami wielordzennymi (iyw-o-plot, fil-o-log-icz-ny, u-now-o-cześ-n-i-ć). Formacje wielordzenne są tworami złożonymi z różnych leksemów (now-o-polski, noc-leg) lub derywatami od podstaw wielordzennych (elektrokardiograficzny czy cytowane wyżej u-nowocześn-i-ć). Formacje złożone z dwóch lub więcej leksemów częstsze są w słownictwie rodzimym (bladoniebieski, ciemnoszary, jaskrawożółty). Wśród derywatów zawierających podstawy wielordzenne przeważają pochodne od podstaw zapożyczonych.

Leksemy mogą być reprezentowane przez ciągi segmentów tożsamych funkcjonalnie (np. R_subS_sllb-: lal-ka, R_subS_subS_sub-: ciast-ecz-ko, R_subS_subS_s„_bS_sub-: san-ecz-k-arz, siat-k-ar-ka) lub przez ciągi segmentów różnofunkcyjnych (np. R_;,diS_subS_a<liS_subS_adi - wart-ości-ow-ości-owy, R_v„bS_a(iiS_s,_lbS_sl,_bS_adiS_sub-: czu-l-ost-k--ow-ość). Przeważają formacje zbudowane z jednostek różnych funkcyjnie. Ciągi segmentów tożsamych pod względem funkcji zbudowane są zwykle z dwóch, trzech lub czterech segmentów (typ lalka, laleczka, panna, panienka, panieneczka, milusi, miluśki, pisać, pisywać). Ciągi segmentów różnofunkcyjnych nie przekraczają w zasadzie ośmiu jednostek (de-nac-j-on-al-iz-ow-a-ć). Przeważają formacje rozbudowane w części pordzennej (do siedmiu segmentów: funkc-j-on-al-iz-ac-ja, dziew-cz-yn-k-ow-at-ość). Ciągi prefiksalne ograniczają się do trzech segmentów (nie-od-po-wiedzi-al-n-ość, nie-bez-u-ży-t-ecz-ny), choć dominują leksemy zawierające jeden przedrostek (antypasat, międzymiejski, podlać). Pewne różnice w strukturze leksemu zarysowują się między tematami

593