T. Szostek, Kazanie [w:]Słownik literatury staropolskiej, pod red. T. Michałowskiej. Wrocław 1991 s. 366-371
Konspekt
KAZANIE
1. Nazwa.
*
d) pocnodzenie terminu od czasownika .,kazać”,
b) oznacza tekst przemówienia wygłaszanego przez duchownego nodczas nabożeństwa oraz jego formę pisaną.
c) główne łacińskie odpowiedniki hasła: sermo. oratio,
d) homilia - komentarz do wybranego fragmentu Biblii na dany dzień nabożeństwa
— — (perykopy i. — - - — _
2. Teoria.
a) ukształtowanie kaznodziejstwa na przykładzie retoryki antycznej (Jan Chryzostom, św. Augustyn, Grzegorz Wielki),
4
b) Guibert z Nogent, Quo ordine sermo fieri de beat - zasady interpretacji Pisma Świętego.
c) egzempla - narracyjne przykłady, służące przystępnemu wykładowi prawd wiary (m.in. Alain z Lille. Humbert z Romains. św. Bonawentura),
d) ars praedictandi - traktaty teoretyczne poświęcone zagadnieniom kaznodziejstwa,
e) dwa typy kazań: tematyczne (zbliżone do traktatu lub rozprawki o tematyce teologiczne]) oraz homilia (podzielona na część analityczną i syntetyczną).
t) nawiązania do kaznodziejstwa w czasach nowożytnych (Erazm z Rotterdamu, Marcin Luter),
g) ars praedictandi w Polsce (m.in. S.Sokołowski, K. Wijuk Kojałowicz),
3. Tradycja i wzory. .
a) pierwsze kazania: głoszone rzadko, na początku przez apostołów, następnie przez biskupów,
b) IV i V w. - rozkwit kaznodziejstwa patrystycznego.
c) V w. - upadek kaznodziejstwa ze względu na nadmierne zdobnictwo retoryczne.