CCF20101207006

51

jietyce, informatyce (Computer science) i tzw. mocnej teorii sztucznej inteligencji (zob. też rozdziały trzeci i piąty). Oczywiście, opisane ujęcie jest obecne także we współczesnej informacji naukowej [Losee 1997, BI; Stonier 1991, BI], ale nie jest już jedynym bądź dominującym.

W 1970 r. Tefko Saracevic i inni uczeni [Saracevic (red.) 1970, BI] zaproponowali przyjęcie perspektywy komunikacyjnej w nauce o informacji, tj. spojrzenie na przedmiot badań przez pryzmat języka, zagadnień przekazywania znaczenia (meaning), komunikacji między ludźmi oraz ludźmi i systemami etc. przy użyciu m.in. dokumentów (recorded knowledge). Taka postawa spowodowała zwrócenie baczniejszej uwagi na humanistyczny aspekt procesów informacyjnych; w pewnych swych wątkach znajduje ona kontynuatorów w naszych czasach [Brier 1996a; 1996b, BI; Hjorland; Albrechtsen 1995, BI],

Koniec lat siedemdziesiątych jest zarańiem ujęcia kognitywnego, kładącego silny nacisk na indywidualnego użytkownika informacji, podkreślającego złożoność zagadnienia wyszukiwania informacji, przesuwającego punkt ciężkości badań w kierunku nauk społecznych i humanistycznych (zob. podrozdział 5.1).

W ciągu następnych dwudziestu lat posypały się różne, często kompleksowe lub dążące do zunifikowania pola badawczego nauki o informacji, propozycje jej przedmiotu, metodologii, filozoficznych podstaw, kierunków dociekań etc. Pojawiły się głosy twierdzące, iż informacja naukowa może być uznana za naukę bez wzorowania się na dziedzinach przyrodniczych, wręcz przeciwnie, powinna ona spełniać kryteria naukowości stosowne dla wiedzy humanistycznej (zob. podrozdział 1.4) [Benediktsson 1989, BI; Wright 1979, BI]. Kwestie te omówione zostaną w kolejnym podrozdziale oraz w rozdziale trzecim.

Anna Sitarska w 1984 r. pisała o dwu stadiach rozwoju nauki o informacji: {1 fiata sześćdziesiąte, gdy uwagę skupiano na zjawiskach informacyjnych wna-jce^ związanych z procesami poznawczymi i zastosowaniami wiedzy naukowej; 1 lata siedemdziesiąte, gdy nastąpiło poszerzenie zakresu dociekań, zaczęto ba-i^ć problemy informacji z różnych punktów widzenia (komunikacja społeczna, językoznawstwo, filozofia i logika, informatyka, semiotyka itd.). W tym samym izasie w Polsce pozostawano na pierwszym etapie, koncentrowano się na zjawi-stach informacyjnych w naukach stosowanych, ignorowano zagadnienia informa-: i w życiu społecznym, królowały „komputerowa fascynacja” i zainteresowanie technikami przekazu informacji [Sitarska 1984, BI].

Miroslav Tudman z kolei, 15 lat temu, widział trzy etapy rozwoju informacji na--- :\vej: (1) nacisk na automatyczne przetwarzanie danych, traktowane jak panaceum ts. wszystkie problemy informacyjne (lata pięćdziesiąte i sześćdziesiąte); (2) koncepcja nrrrmatyzacji społeczeństwa jako globalnego procesu komunikacji (lata siedemdzie-; (3) uznanie faktu, że _ świat wiedzy istnieje niezależnie od jego twórców Łnsumentów, a także od wszelkiego rodzaju instytucji (lata osiemdziesiąte) [Tud-.986, BI]. Z dzisiejszego punktu widzenia jest zrozumiałe, iż wyróżnienie tak nego trzeciego stadium pozostaje w związku z dyskutowaną w latach osiemdzie-at>ch. wkontekście przydatności do metodologii informacji naukowej, koncepcją światów” Poppera, która jednak nie stała się obowiązującym standardem, lecz z kilku akceptowanych możliwych postaw (zob. podrozdział 4.1).