CCI20101212011

12

W czasie cięcia z luzem większym od optymalnego występuje znaczne wygięcie brzegów materiału ciętego. Jest to spowodowane wzrostem momentu gnącego wskutek rozsunięcia krawędzi tnących. Przedmioty wycinane z luzem większym od optymalnego posiadają stosunkowo wąski pasek błyszczący, duże pochylenie powierzchni pęknięcia oraz gruby wygięty zadzior (rys.ód).

W czasie pracy wykrojnika luz ulega zwiększeniu wskutek wycierania się powierzchni bocznej stempla i otworu tnącego. Biorąc to pod uwagę, nowe wykrojniki ■wykonuje się zwykle z luzem mniejszym od optymalnego, noszącym nazwę luzu normalnego (rys.óc). Pozwala to na utrzymanie, przez dłuższy czas pracy wykrojnika, warunków cięcia zbliżonych do optymalnych. Luz normalny daje z jednej strony mniej gładką powierzchnię cięcia oraz wymaga nieco większej siły, z drugiej zaś strony zmniejsza pochylenia powierzchni bocznej wycinanych przedmiotów. Ma to znaczenie przede wszystkim w przypadku cięcia blach grubszych, kiedy pochylenie powierzchni cięcia przy luzie optymalnym powoduje zbyt dużą różnicę wymiarów przedmiotu po obu jego stronach (rys.7).

Rys.7. Wpływ grubości materiału ciętego na wielkość luzu optymalnego.

Wartość luzu optymalnego zależy od rodzaju materiału i grubości blachy. Im materiał twardszy, tym mniejsze odkształcenia plastyczne i pęknięcie następuje wcześniej, a więc luz musi być odpowiednio większy. Im grubsza blach tym luz musi być większy, gdyż kąt pęknięcia a jest w przybliżeniu taki sam (rys.7).