DSC06616

Rozdział 17

Polskie badania geologiczne

W RAMACH WSPÓŁPRACY MIĘDZYNARODOWEJ

Polska przystąpiła w 1972 r. do oceanicznych badań geologiczno-poszukiwawczych surowców mineralnych w ramach programu INTERMOR-GEO pn. „Badania mórz i oceanów w celu wykorzystania ich zasobów mineralnych”. Program badań INTERMORGEO w początkowej wersji był wielokierunkowy i przewidywał bardzo szeroki zakres tematyki geologiczno-poszukiwawczej, jak i tematyki związanej z rozwojem techniki morskich badań geologicznych. Dotyczył on m.in. opracowania założeń technicznych dla jednostek pływających, urządzeń do opróbowania osadów dennych, próbnej eksploatacji, budowy specjalistycznej aparatury geofizycznej, sejsmicznej, magnetycznej i grawimetrycznej. Program był realizowany na zasadzie umów wielostronnych i dwustronnych oraz równolegle wykonywanych badań geologicznych w akwenach podlegających jurysdykcji narodowej państw. Polska rozpoczęła już w latach 60. badania geofizyczne w akwenie Bałtyku. Badania oceaniczne rozpoczęły się w latach 1973 i 1975, z udziałem przedstawiciela Państwowego Instytutu Geologicznego - Oddział Geologii Morza w Sopocie - Ryszarda Jakubowskiego w międzynarodowych ekspedycjach geologicznych na Ocean Atlantycki, w rejony Wysp Azorskich i Małych Antyli. W realizacji zadań badawczych w tym programie, ze strony polskiej oprócz Państwowego Instytutu Geologicznego, uczestniczyli: Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Techniki Geologicznej, przedsiębiorstwa badań geofizycznych (m.in. „Geofizyka” - Toruń) oraz wiele instytutów, np. Instytut Oceanologii PAN, Instytut Oceanotechniki Politechniki Szczecińskiej i Politechniki Gdańskiej [Thierry i in., 1988]. Należy również podkreślić, że oceaniczne badania geologiczne realizowano w ramach programów PAN i Morskiego Instytutu Rybackiego w Gdyni na statku „Profesor Siedlecki”.

Badania geologiczne, zmierzające do rozpoznania warunków występowania konkrecji polimeta-licznych na Pacyfiku, prowadzone były z udziałem Polski w ramach INTERMORGEO,w latach 1976-1980. Łącznie w latach 1972—1982 zorganizowano 17 ekspedycji oceanicznych. Celem tych badań było m.in. rozpoznanie warunków rozmieszczenia i zalegania konkrecji polimetalicz-nych oraz ustalenie najbardziej perspektywicznych rejonów ich występowania. W wyniku przeprowadzonych prac i badań uzyskano dane o geologii badanych rejonów dna oceanicznego, litolo-gii i budowie pokrywy osadowej, rozpoznano najbardziej perspektywiczne pola konkrecjonośne, a także ustalono skład mineralno-chemiczny i zawartość metali głównych w konkrecjach. Udział Polski w oceanicznych badaniach geologicznych został przedstawiony w publikacjach: Kotliński, Pieczka [1977], Malinowski, Kotliński [1983], Kotliński, Masłowska, Zachowicz [1985].

Badania te były następnie kontynuowane, począwszy od 1987 r., tj. od momentu utworzenia wspólnej organizacji Interoceanmetal (IOM). Polska przystąpiła do Interoceanmetalu na podstawie stosownego postanowienia rządu, po podpisaniu w 1987 r. porozumienia o utworzeniu tej Organizacji, które następnie zostało ratyfikowane w 1988 r. [Kotliński, Wilczyński, 1994]. Przedmiotem działalności Interoceanmetalu jest prowadzenie prac w zakresie poszukiwania, rozpoznawania i przygotowania do przemysłowego zagospodarowania złóż polimetalicznych konkrecji oceanicznych na Pacyfiku, poza granicami jurysdykcji narodowej, a także stworzenie podstaw do wspólnej eksploatacji przemysłowej tych złóż i produkcji z nich metali. W wyniku prac studialnych i regionalnych analiz geologiczno-surowcowych został wybrany perspektywiczny obszar dna oceanicznego, poza strefą jurysdykcji narodowej