DSCˆ86

146

Interpretacja kultur

fania niezmÄ…conego spokoju. Nastroje i motywacje wzbudzane przez orientacjÄ™ religijnÄ…, rzucajÄ… odbite, księżycowe Å›wiatÅ‚o na caÅ‚osc staÅ‚ych cech Å›wieckiego życia ludzi.

Badanie spoÅ‚ecznej i psychologicznej roli rcligu polega zatem me tyle na poszukiwaniu korelacji miÄ™dzy konkretnymi aktami rytualnymi a konkretnymi Å›wieckimi wiÄ™zami spoÅ‚ecznymi - choć. oczywiÅ›cie, takie korelacje istniejÄ… i sÄ… ze wszech miar warte ciÄ…gÅ‚ego zgÅ‚Ä™biania, zwÅ‚aszcza jeÅ›li zdoÅ‚am> powiedzieć na ich temat coÅ› nowatorskiego. Chodzi jednak o coÅ› wiÄ™cej; celem takich badaÅ„ jest zrozumienie tego, jak to siÄ™ dzieje, Å¼e ludzkie wyobrażenia - choćby i te niewyrażane wprost - na temat prawdziwej rzeczywistoÅ›ci i wywoÅ‚ywane przez nie dyspozycje nadajÄ… swoisty koloryt naszemu poczuciu tego. co rozsÄ…dne, praktyczne, ludzkie, moralne. Zrozumienie, jak dalece ten proces postÄ™puje (bo w wielu spoÅ‚eczeÅ„stwach efekty oddziaÅ‚ywania religii wydajÄ… siÄ™ dość ograniczone, podczas gdy w innych ów wpÅ‚yw jest wrÄ™cz wszechogarniajÄ…cy), na ile gÅ‚Ä™boko wnika w ich Zycie (bo wszak niektórzy ludzie i grupy ludzi wydajÄ… siÄ™ traktować swÄ… religiÄ™ dosyć lekko, jeÅ›li chodzi o jej zastosowanie w Å›wieckiej sferze życia, podczas gdy inni zdajÄ… siÄ™ stosować zasady swej wiary na każdym kroku, nawet jeÅ›li idzie o sprawy caÅ‚kiem trywialne), wreszcie, na ile jest on efektywny (bo przepaść miÄ™dzy zaleceniami religii a rzeczywistymi czynami ludzi zmienia siÄ™ diametralnie w zależnoÅ›ci od danej kultury) - wszystkie te zagadnienia sÄ… kluczowe w porównawczych badaniach w zakresie socjologii i psychologii religii. Nawet stopieÅ„ zÅ‚ożonoÅ›ci samych systemów religijnych wydaje siÄ™ w różnych kulturach niezwykle zróżnicowany i nie sposób tÅ‚umaczyć go prostymi, ewolucjonistycznymi schematami. Poziom uszczegółowienia ujęć svm-bolicznych dotyczÄ…cych rzeczywistoÅ›ci ostatecznej może w jakimÅ› spoÅ‚eczeÅ„stwie osiÄ…gnąć niezwykÅ‚y stopieÅ„ zÅ‚ożonoÅ›ci i systematycznej art\-kulacji, podczas gdy w innym, niemniej rozwiniÄ™tym w sensie spoÅ‚ecznym, ujÄ™cia takie mogÄ… pozostać prymitywne w dosÅ‚ownym sensie tego sÅ‚owa, bÄ™dÄ…c zaledwie zbieraninÄ… fragmentarycznych wierzeÅ„ i pojedyn-czych obrazów, Å›wiÄ™tych odruchów i duchowych piktogramów. Wysiar-czy ^pomysl_ec o AustrÄ…Mjczytcacl! i Buszmenach, o ludach Torad,a i mieszaÅ„cach Alom i Parny, Hopi I Apaczach. Hindusach i R/vm,.i-

rengijn_eiⁿTrtvk^^{C h} ' .^{Polakach> by móc si}< PÅ‚onÄ…c. *o stopieÅ„

• rSZSgSu^m ** "*•    .1,

**»" «*• przedsięwzięcie.......

w symbolach, które Jor^wlosciws    ^/,''¹'^vo" ‘welcsnirmyclr

sposób te systemy «i<» , i ? 'bK. klingi na rozpoznaniu, w piki

i Psychologicznych Moje niezalf    ^s,’^uU'^lV,u> -'“■uUuralnwh

tzęici prowadzonych obecnie w »-ihc / 04-0Inęp.o klanu oi.ioinnęi

- rdigi, „_ic 4 czy " Z TZ ‘ ^a,‘T *"    ^{,U i}

> y “go. żc ic badania koncentrują .ię „a dn.c.m