ekonomia

Dochodami publicznymi są wpływy budżetowe z poszczególnych źródeł. Podstawowym źródłem dochodów budżetowych jest dochód narodowy. Uzupełniające znaczenie mają wpływy z majątku narodowego. Dochody publiczne, których źródłem jest zarówno dochód narodowy, jak i majątek, są pobierane w różnych formach, do najczęściej stosowanych należą:

-    Podatki

-    Opłaty

-    Dochody z publicznej działalności zarobkowej

-    Składki ubezpieczenia społecznego

-    Pożyczki publicznych

-    Dochody z emisji pieniądza.

Najwięcej, bo aż od 80 do 90 procent dochodów stanowią podatki. Opłaty stanowią skromniejsze od podatków źródło dochodów publicznych. Nie są one jednorodne, gdyż można rozróżnić trzy rodzaje opłat: będące podatkami, będące cenami, opłaty administracyjne. W pierwszym przypadku opłaty nie mają charakteru ekwiwalentnego, np. opłata klimatyczna, targowa. Od podatków różni je jedynie nazwa oraz to, że stanowią dochody budżetów lokalnych. W drugim przypadku opłaty są pobierane w zamian za świadczenia wzajemne i w pełni ekwiwalentne. Dlatego tego rodzaju opłaty są cenami świadczonych usług, np. opłata za gaz, wodę kanalizację. Trzeci przypadek dotyczy opłat pobieranych z tytułu czynności urzędowych. Można dostrzec tu pewną ekwiwalentność świadczeń. Organy publiczne świadczą czynności urzędowe, za co pobierają opłaty.

Dochody uzyskiwane z działalności zarobkowej mają miejsce wówczas, gdy oferowane są na rynku dobra i usługi przedsiębiorstw publicznych, jak np. komunikacyjnych i zaopatrzeniowych, banków i kas oszczędnościowych. Dochody mogą także pochodzić z udziałów w działalności zarobkowej innych podmiotów, dzierżawy gruntów itp. Wpływy z takiej działalności zarobkowej stanowią dochody budżetów gmin.

Z tytułu monopolistycznej pozycji państwo może jednostronnie określać poziom cen sprzedawanych dóbr i usług. Pozwala to na osiąganie dochodów, które mają cechy wpływów z akcyz.

Składki z tytułu ubezpieczeń społecznych są opłacane wtedy, kiedy są opłacane obowiązkowo. Niekiedy składki te stanowią dochody budżetu państwowego i wówczas budżet jest zobowiązany do finansowania ryzyka ubezpieczeniowego. Niekiedy jako formę dochodów publicznych zbliżoną do opłat wymienia się składki na rzecz organizacji, do których przynależność pewnych grup zawodowych jest obowiązkowa. Pożyczki publiczne stanowią formę dochodów publicznych. Mogą one być zaciągane w sposób przymusowy lub dobrowolny zarówno w kraju jak i za granicą. Pożyczki tworzą pewną iluzję zwiększenia dochodów. Iluzja ta jest jednak doraźna gdyż wraz ze zbliżaniem się terminu spłaty pożyczek oraz odsetek niezbędne jest najczęściej podwyższenie podatków.

Państwo może też mieć dochody z emisji pieniądza, gdy zleca bankowi emisyjnemu np. bicie monet, które wprowadza do obiegu. Dochodem jest różnica między kosztami emisji monet a ich nominalną wartością.

PODATEK

•    danina publiczna

•    def.: Pieniężne, przymusowe, ogólne, nieodpłatne i bezzwrotne świadczenie na rzecz państwa lub innych związków publicznoprawnych (np. samorządów)

•    nadmierny fiskalizm - osłabienie aktywności gospodarczej