Geologia wyklad 51

c.d. F 15 (W 08)

Strefa batialna (osady hentipelagiczne) - obejmuje stok kontynentalny, do głębokości 2000 - 3000 m. Cechy: brak światła, spokojne wody, ubogie życie organiczne. Głównym składnikiem osadów stoku kontynentalnego są cząstki ilaste. Osady te składają się z drobnych (pyl) ziarn kwarcu, minerałów iłowych i resztek organicznych. Tworzą się one z powolnego opadania ziarn mineralnych przy noszonych w zawieszeniu przez prądy z szelfu oraz ze skorupek organizmów hentonicznych i planktonicznych opadających na dno. Powstają tu muły niebieskie i szare, czerwone, czarne oraz mufy wapienne. Barwy pochodzą od związków żelaza (tlenków, siarczków) oraz materii organicznej. W mułach wapiennych zawartość Ca CO? waha się od 30 do 100%. Wśród osadów kopalnych występują: niektóre wapienie zwłaszcza otwomicowe, margle oraz ciemne łupki, które powstały w' warunkach podobnych do panujących obecnie w Morzu Czarnym (słaba cyrkulacja wód, złe przewietrzanie, brak tlenu - warunki redukcyjne, dolne partie osadów zawierają siarkowodór).

Strefa abisa/na (osady eupelagiczne) - strefa obejmująca dna głębokich basenów oceanicznych. Wpływ lądu - nieznaczny, osady terygeniczjne ograniczone do najdrobniejszych zawiesin; na dno spadają szczątki organizmów planktonicznych i nektonicznych, a fauna bentoniczna jest znacznie uboższa niż w innych strefach. Ze skorupek mogą osadzać się tu tylko odporniejsze na rozpuszczenie pod wpływem wody morskiej. W miarę zwiększania się głębokości ilość osadów' wapiennych zmniejsza się, a tworzy się więcej osadów krzemionkowych i ilastych jako odporniejszych na rozpuszczające działanie wody (muły globigerynowe - szkielety' o twór nic, pteropodowe -szkielety skrzydłonogów, radiolariowe - pancerzyki krzemionkowych radiolarii, okrzemkowe, czerwony ił głębinowy).

Wśród osadów kopalnych trudno znaleźć odpowiedniki osadów z tej strefy. Niektóre skały tzw. radiolary ty’ mogły powstać w tej strefie (skafy krzemionkowe składające się z mikroskopijnych organizmów o szkieletach ki~zemionkowych - radiolarii).

Miąższość osadów morskich metodami sejsmicznymi ocenia się na 3000 - 4000 m na szelfach, a ich podłoże krystaliczne znajduje się na znacznej głębokości.

W basenach oceanicznych grubość osadów jest mniejsza. W północnym Atlantyku osady luźne charakteryzują się miąższością 350 m. pod nimi jest 1000 m utworów na wpół stwardniałych, niżej leżą skały krystaliczne, czyli całkow ita miąższość skał osadowych w dnie Atlantyku = 1350 m.

W Oceanie Spokojnym stwierdzono mniejsze miąższości skał osadowych. W niektóry ch rowach oceanicznych miąższość osadów osiąga zaledwie kilka metrów.