Geologia wyklad 50

F 15 (W 08)

Główne strefy sedymentacyjne i typy osadów oceanicznych (wg M. Książkiewicza)

morze

ocean

Wyróżnia się 4 główne strefy sedymentacyjne i 4 główne grupy osadów' morskich i oceanicznych:

Strefa litoralna (osady litoralne) - obejmuje zasięgiem morze szelfowe od linii brzegu (strefy wahań przypływów i odpływów) do głębokości około 40-60 m (dolna granica = zasięg roślin żyjących na dnie). Wody tej strefy są ruchliwe i dobrze naświetlone. W zależności od budowy geologicznej brzegu, ilości materiału terygenicznego dostarczanego z lądu, energii fal mogą powstawać osady terygeniczne (skafy okruchowe - żwiry, piaski. osady kopalne = zlepieńce, brekcje, piaskowce) a także biogeniczne i chemiczne (muły wapienne - obecnie tworzą się u wybrzeży wysp Bahama; utwory’ oolitowe). Powstają tu formy akumulacyjne utworzone przez działalność wody: plaże, wały nadbrzeżne, mierzeje, mielizny przybrzeżne, bariery• - jeśli odcinają część morza nazywamy laguną.

Strefa nerytyczna (osady nerytyczne) - obejmuje swym zasięgiem szelf od dolnej granicy strefy litoralnej (40 - 60 m) do krawędzi szelfu (200 - 250 m). Cechami charakterystycznymi są: brak roślinności dennej, bogate życie organiczne, słabe naświetlenie i ruchliwość wody.

Osadzają się tu osady tery geniczne (m.in. gruz morenowy pochodzący z topniejącego lodu pływających gór lodowych). W tej strefie tworzą się rafy koralowe, rafy glonowe i mszywiołowe - osady biogeniczne.

Wśród kopalnych utworów dominują osady szelfowe tej strefy: większość osadów' wapiennych - różnorodne wapienie rafowe, kreda pisząca, wapienie tn uszło we, ntargle.