IMG$94

w całym obszarze systemu gospodarczego reguł i mechanizmów regulacji o charakterze rynkowym. Książka składa się z pięciu rozdziałów: Rozdział 1: etap pierwszy analizy przejścia ..od planu do tynku, socjalistyczna gospodarka planowana, jej instytucje i ramy, ogólna teza o wewnętrznej sprzeczności socjalizmu i jego inuiianentnej tendencji do generowania niestabilności. Rozdział 2: kryzys i załamanie się gospodarki socjalistycznej, jej wejście w obszar chaotycznych dostosowań, gospodarka chaosu to obszar między dwoma porządkami (jeden to porządek piano, załamał się i odchodzi w przeszłość, drugi to porządek* rynku i jest zaledwie potcncjalnością). które ścierają się i dopasowują się a w miarę upływu porządek rynku bierze górę. Rozdział 3: kontynuacja drugiego, rozbudowuje warstwę metodologiczną analizy transformacji, zdefiniowanie pojęcia transformacji widzianej z perspektywy problemu regulacji, opis dynamiki procesu transformacji za pomocą pojęć i narzędzi przedstawionych w części metodo logicznej tego rozdziału. Rozdział 4: analiza roli państwa w kształtowaniu zmian systemu ekonomicznego, punktem wyjścia jest koncepcja państwa , wg której rola państwa w gospodarce polega głownie na dostarczaniu porządku ekonomicznego (struktura praw własności). Rozdział 5: obszar po transformacji, rzeczywistość systemu rynkowego (spontaniczny porządek jest dynamicznym i otwartym procesem, W którym nieprzerwany strumień innowacji jest kreowany przez konkurencję i przedsiębiorczość.

Rozdział 1 Ekonomia niedoboru w retrospekcji

W przejściu od ekonomii gospodarki socjalistycznej do ekonomii gospodarki rynkowej nie ma ciągłości, jest luka. Dotyczy to też ekonomii niedoboru Komaia, jedynej konsekwentnej i poważnej teorii zrodzonej w literaturze ekonomicznej krajów socjalistycznych.

1.    Systemowe podstawy ujęcia Komato wsk i ego - problem regulacji

W tym ujęciu gospodarka to system składający się z organizacji i tworzących je jednostek, które działają w czasie. Organizacje i jednostki są powiązane między sobą przepływami produktów* i informacji. W tym systemie Koma! wyodrębnia dwie sfery: realna i regulacji. W realnej zachodzą procesy materialne i fizyczne (np. produkcja, konsumpcja) a regulacyjnej dokonuje się koordynacja procesów realnych (postrzeganie, przetwarzanie i przekazywanie informacji i wiedzy). Miedzy procesem realnym a regulacyjnym jest ścisła współzależność, nie mogą istnieć oddzielnie. Jest to dualny opis systemu gospodarczego. Ale występuje dysproporcja w opisie tych sfer, bo ciężko zintegrować w jedną zorganizowaną całość wielkiej liczby jednostkowych planów i informacji.

2.    Ramy instytucjonalne gospodarki niedoborów — miękkie ograniczenie budżetowe

Wg Komaia jest paternalistyczny układ związków między państwem a socjalistyczną firma. PateraaUzna to niesamodzielność, zależność przedsiębiorstwa od organów zwierzchnich, brak wolności w decydowaniu o kierunku produkcji. Jest pięciostopniowa skala paternalizmu: 0- pełna samowystarczalność. 4-pelna zależność, 3-uzależnienie firmy od państwa, . Paternalizm spowodował miękkie ograniczenie w budżecie (ogół jego płatności w okresie t mc może być większy niz jego początkowy zasób pieniądza oraz ogół wpływów w tym akresrek Miękkość ograniczenia budżetowego oznacza sytuację, w której me ma ścisłego i jednoznacznego związku miedzy wielkością sprzedaży a wielkością wpływów przedsiębiorstwa. Okoliczności na to wpływające: ceny nie są dane z zewnątrz, łagodny system podatkowy, państwo daje bezzwrotne dotacje na pokrycie strat lub wydatków inwestycyjnych, miękki system kredytowy, łatwo uzyskać środki zewnętrzne na finansowanie inwestycji. Łatwy dostęp do kasy przez przedsiębiorstwo powoduje permanentny niedobór.