IMGe13

IMGe13



196

AGATA BIELIK-ROBSON

mość, zawsze wsparta na prawdziwościowym, samowiednym doświadwen*,, gito, jest skazana na konflikt z językiem - nieświadomość, Zwrotnie pCJw 1 retorycznym jak ryba w wodzie. Jej zmyHd i zwody uciekają się dokładnie do S 1 mych zabiegów co figuratywne uchylenia od dosłowności: formacja reaktywna I wiada ironii, negacja odpowiada synekdosze, projekcja odpowiada hiperboli iid. C piero zatem w chwili, w której dekonstrukcja odkrywa, że ekspresja życia nieświadomego ma charakter t ekst u alny, tworzy się prawdziwie intymna więź między piszącym a jego dziełem. Referent zostąje na trwałe wpisany w tekst, jednocześnie nie tracąc nic na efekcie inskrypcji. Jak to określił Bloom w Poetyckich przejściach, kodzie zamykąjącej książkę oWallesie Stevensie: „Sądzę, że musimy wskrzesić starożytną tożsamość między retoryką a psychologią, którą po trosze nadal zaciemnia owo niekończące się oczyszczanie czy odkażanie terenu dziś zwane ‘de-konstrukcją”’12.

W ten oto sposób dekonstrukcja zatacza pełne dialektyczne koło: powraca do formuły podmiotowej, jednocześnie nadając jej zupełnie nowy sens. Najpierw tradycyjnie pojmowanej ekspresji przeciwstawia ona efekt inskrypcji, by w końcu dojść do takiego rozumienia ekspresji, która nie tylko nie walczy z inskrypcją, lecz się na niej opiera. Wytrwałe dowodzenie niemożliwości wpisania w tekst Ja opartego na świadomościowym doświadczeniu fenomenologicznym pozwala w końcu dostrzec, że tym Ja, które przeżywa efekt „wpisu” bez straty, jest Ja nieświadomości, pragnienia i negatywnej woli do różnicy. Autor bynajmniej nie umiera; spod martwego cogito wypływa bowiem strumień życia, które dziś dopiero uczymy się opisywać w nowym, postdekonstrukcyj-nym języku, wspartym na syntezie retoryki i psychoanalizy. Znikło ,Ja" jako źródłowa obecność, bojąca się zanieczyszczenia w kontakcie z retoryką - z jego cienia wyłoniły się jednak liczne „tropy Ja”, które żyją tym silniej, im jaśniej dekonstrukcja uświadamia nam figuratywny wymiar języka.

PRZYPISY

1    Ten wyjątkowo fortunny termin pochodzi od Ryszarda Nycza: por. esej o tym tytule w; Ryszard Nycz, Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie. Monografie FNP, Wrocław 1997.

2    Termin ten został stworzony przez Paula de Mana na użytek eseju Ludwig Binswan-

ger and the Sublimation of the Self, zamieszczonego w Blindness and Insight. Essays in the Rhetoric ofContemporary Cńticism, University of Minnesotta Press, Minneapolis 1983. d    Burk®‘ Peath, and Return of the Author. Criticism and Subjectivitv in

Banhcs, Foucauli and Dcmda Edinburgh University Press, Edinburgh 1992 s 113

- SHHi&MMSESI    M!

. - Podmio, jako perswazyjny efelS    1-2.

jącego opisu, to stały temat de Mana. przewyąjący

biographyas Self-Effacement z Retoryki romantyzmu, eseje o Rousseau, a zwłaszcza Excu-ses z Alegorii czytania oraz późny wykład O pojęciu ironii z Ideologii estetycznej.

7    Harold Bloom, Wallace Steuens: The Poems ofOur Climate, Comell Uniyersily Press, Ithaca 1977, s. 401.

8    Jak choćby w bardzo rzetelnym i sympatycznym przedstawieniu M, P. Markowskiego, Efekt inskrypcji. Jacaues Derrida i literatura, Homini, Kraków 2003.

9    Por. Jacąues Derrida, Liuing On: Borderlines, w: Deconstruction and Criticism, red. H. Bloom, G. Hartman, J. Hillis Miller, Yale University Press, New Haven-London 1979.

10    Por. tegoż, Signśponge/Signsponge, New York 1984.

11    Por. tegoż, Schibboleth. Pour Paul Celan, Paris 1986.

12    Harold Bloom, Poetyckie przejścia, przel. Adam Lipszyc, „Literatura na Świecie" 2003, nr 9-10, s. 107.


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Agata Bielik-Robson, Jan Hartman, Tomasz Stawiszyński o książce Jacka Dobrowolskiego
Obraz (24) 46 SAMI SOBIE CUDZY zmu, Gershoma Scholeraa, z myślą Mickiewicza. Obecnie Agata Bielik-Ro
IMGe09 AGATA BIELIK-ROBSON w stosunku do tradycji nowoczesności, okaziye się mimo wszystko jakąś for
IMGe11 192 AGATA BIELIK-ROBSON metafora jest figurą, a figura odejściem od tego, co literalne, to ca
IMGe12 194 AGATA BIELIK-ROBSON czego rezultatem jest albo czysty tekst, albo równie czyste milczenie
Nowa humanistyka AGATA Nowa Humanistyka: BIELIK-ROBSON w poszukiwaniu
388,389 388 Teorie lilii fi Najciekawsze prace poświęcone de Manowi A. Bielik-Robson, Pokorny sługa
Nr indeksu 337412 PL ISSN 0867-0633 2013 Agata BIEUK-ROBSON Miłość mocna jak śmierć Marek
IMGe10 190 AGATA BIEL1K-ROBSON cja w dużej mierze dla siebie nie przejrzysta, której dzieło należy i

więcej podobnych podstron