- lata 90-te XX w.
- pedagogika traci monopol na „urządzanie” człowieka i świata przez edukację
- okres dyskutujących ze sobą, przeplatających się, ale komplementarnych wobec siebie
różnych teorii i szkół naukowych
- eklektyczny styl uprawiana nauki
- postmodernistyczny zachwyt różnorodnością
- zaistnienie pełnej mapy teorii pedagogicznych
- pluralizm, wielość teorii pedagogicznych i dyskursów wychowania
- pojawienie się paradygmatów humanistycznych i interpretatywistycznych
2. Przejście od modernizmu do postmodernizmu — zamiennie używa się także terminów nowoczesność - ponowoczesność
(patrz: J. Gnitecki, Nadzieje i złudzenia pedagogiki modernistycznej i postmodernistycznej, w: Nadzieje, złudzenia i dylematy współczesnej pedagogiki, Poznań 1995, ss. 135-137)
Modernizm |
Postmodernizm |
- uniwersalność dyskursu -uniwersalna ludzka podmiotowość (w stosunku do świata zewnętrznego) -powtarzalność, schematyzm -uniwersalizm prawd i wartości -kulturą oświata i edukacja zjednoczona wokół centralnych wartości -pedagogika fundamental i styczna- oparta na fundamentalnych wartościach kulturowych -jeden, centralny program nauczania -kumulatywizm i systematyczność wiedzy -realizm poznawczy, wiedza reprezentuje świat - arbiter- Rozum Oświeceniowy -społeczeństwo postrzegane jako całość uniwersał istyczna |
-lokalność dyskursu -podmiotowość konstruowana lokalnie, w danej sytuacji i kontekście -ambiwalentność, zróżnicowanie -relaty wizm prawd i wartości -kultura rozproszenia, kontekst pogranicza edukacji, cele i wartości zdecentralizowane - pedagogika rozproszenia- swoisty „puder damski” zafundowany nam przez postmodernizm -wiele programów nauczania - paradygmatyczność wiedzy -porzucenie realizmu poznawczego, wiedza nie reprezentuje świata -brak zewnętrznego arbitra, który rozstrzygnąłby prawidłowość wiedzy -lokalnie zdecentrowana i zróżnicowana społeczność, pojmowana antyuniwersalistycznie |
Nowoczesność
- powstała na zasadzie oświeceniowej idei postępu- Zdzisław Krasnodębski charakteryzuje ją jako rozumowanie, które ma na celu eliminację wszelkiej żywiołowości, zwiększanie autonomii i wolności człowieka, a w konsekwencji z poprawę ogólnego bilansu szćzęścia-nauka ma zapewnić człowiekowi rozwiązanie wszystkich jego problemów, panowanie nad światem i szczęście
-epoka pewności
-Obiektywny Rozum umożliwiał poznanie naukowe, pozwalające na opisanie otaczającego
świata w sposób jasny, pewny, obiektywny
Ponowoczesność
- epoka braku pewności, chaos, wielość współzawodniczących ze sobą form życia