KRZYWA OBOJĘTNOŚCI jest zbiorem Dokonując wyborów, nabywca danego dobra takich kombinacji ilości dóbr, której^ jeruje się przede wszystkim
konsument ceni sobie jednakowo wysoko.UŻYTECZNOŚCIĄ. Użyteczność " jest
Krzywa obojętności ma zawsze kształtrozumiana jako zadowolenie, satysfakcja z paraboli, wygiętej w kierunku układunajjyCja danego dobrą jest mierzona w utylach.
UZYTECZNOSC C AŁKOWITA to całkowite zadowolenie, jakie osiąga jednostka z tytułu konsumpcji określonej ilości danego dobra.
UZYTECZNOSC
(MARGINALNA) to dodatkowe zadowolenie, jakie osiąga konsument ze zwiększenia konsumpcji dobra o kolejną, dodatkową jednostkę
użyteczność użyteczność
krańcowa dobra A krańcowa dobra B
cena dobra A cena dobra B
wykorzystanie zasobów. Punkty leżące powyżej są nieosiągalne (z uwagi na dany poziom dochodu), a leżące poniżej oznaczają niepełne wydatkowanie dochodu. Graficznie rzecz ujmując krzywa ograniczenia budżetowego jest odcinkiem
prostym. Ograniczenie budżetowe
przedstawia możliwości konsumenta, który dysponuje określonym dochodem, przy ustalonych cenach rynkowych dóbr. Położenie krzywej zmienia się więc wraz ze zmianą dochodów lub zmianą cen.Wzrost dochodu spowoduje przesunięcie krzywej ograniczenia budżetowego w' prawo.
Na położenie krzywej ograniczenia budżetowego mają również wpływ zmiany cen. 1 tak na przykład spadek ceny dobra B powoduje, że jesteśmy w stanie kupić go więcej:
Z kolei wzrost ceny dobra B powoduje, że jesteśmy w stanie kupić go mniej:
Obok poziomu dochodów i cen, decyzje konsumenta zależą od jego preferencji. Preferencje konsumenta są przedstawiane za pomocą krzywych obojętności.
współrzędnych.
Każdy punkt na krzywej oznacza wybór, który jest przez konsumenta jednakowo preferowany. Wszystkie punkty, znajdujące się ponad krzywą są bardziej preferowane od każdego punktu, leżącego na krzywej. Wszystkie punkty, znajdujące się poniżej krzywej są mniej preferowane od każdego punktu, leżącego na krzywej. Zadowolenie konsumenta może mieć różny poziom, dlatego też można wykreślić nieskończoną liczbę krzywych obojętności -powstaje wówczas mapa obojętności.
RÓWNOWAGA KONSUMENTA jest najkorzystniejszą (optymalną) sytuacją, w' jakiej może znaleźć się konsument, dokonujący wyboru danych dóbr. Mówiąc o sytuacji optymalnej mamy oczywiście na myśli korzyści konsumenta - jest to więc najwyższy z możliwych poziom zadowolenia.W modelu tym zakłada się
Htmołcmti* 1/ADCiimpnto tr\ -znOATi/
dążenie do jak najlepszego wykorzystania dochodów. Punkt równowagi R konsumenta jest graficznie wyznaczany jako punkt styczności krzywej ograniczenia budżetowego i najwyższej do osiągnięcia krzywej obojętności.
B
Jeśli dochód rośnie, krzywa ograniczenia budżetowego przesuwa się w' prawo, a punkt równowagi konsumenta znajduje się na coraz wyższej krzywej obojętności. Łącząc te punkty linią otrzymamy w końcu ścieżkę wzrostu dochodu.
Powyższe rozw'ażanie dotyczące przechodzenia na wyższą krzywą obojętności wraz z rosnącym dochodem jest prawdziwe w przypadku dóbr normalnych. W przypadku dóbr niższego rzędu sytuacja jest już inna: w'raz ze wzrostem dochodu maleje zapotrzebowanie na nie (na temat dóbr niższego rzędu - patrz w rozdziale popyt)Na poniższym rysunku mamy do czynienia z sytuacją, gdzie dobro B jest dobrem niższego rzędu, a dobro A jest dobrem normalnym.
B
określa stosunek przyrostu konsumpcji jednego dobra do ubytku innego dobra w sytuacji, gdy konsument pozostaje na tej samej krzywej obojętności. Krańcowa stopa substytucji jest zawsze malejąca.
I PRAWO GOSSENA: PRAWO
MALEJĄCEJ UŻYTECZNOŚCI
KRAŃCOWEJ. W miarę konsumpcji kolejnych, jednakowych jednostek danego dobra, spada użyteczność krańcowa, (uwaga! użyteczność krańcowa może nawet zacząć przyjmować wartości ujemne).
RYNEK jest mechanizmem, za pomocą którego producenci i konsumenci ustalają zarówno cenę, jak i ilość sprzedanych dóbr. Często mówi się o zjawisku MECHANIZMU RYNKOWEGO - to jest wzajemnego oddziaływania popytu i podaży.
POPYT (funkcja popytu) to zależność pomiędzy ilością dobra, którą chcą i mogą kupić konsumenci, a ceną tego dobra. Analogicznie, PODAŻ (funkcja podaży) to zależność pomiędzy ceną dobra a jego ilością, jaką producenci chcą sprzedać przy danej cenie.
PUNKT RÓWNOWAGI - to taki stan, w którym podaż danego dobra równa się popytowi. W tej unikalnej sytuacji mamy do czynienia z równowagą rynkową, a cena określana jest mianem ceny równowagi. Podstawowe PRAWO POPYTU mówi, że gry cena dobra rośnie, spada ilość danego dobra, jaką są skłonni kupić konsumenci, przy założeniu ceteris paribus (przy pozostałych wielkościach stałych). Prawo to dotyczy zdecydowanej większości dóbr, które są dlatego nazwane DOBRAMI NORMALNYMI (nie dotyczy natomiast pozostałych dóbr: niższego rzędu i dóbr luksusowych).
Popyt jest przedstawiany za pomocą KRZYWEJ POPYTU - pokazuje ona, ile dobra są skłonni nabyć konsumenci przy danej cenie.
\
\
Q
Wielkość popytu na dane dobro zmienia się w czasie. Jeśli jest to jedynie skutek zmiany ceny, wówczas mówimy o:
• kurczeniu się popytu (efekt wzrostu ceny)
• rozszerzaniu się popytu (efekt spadku ceny)
W obu przypadkach mamy do czynienia z