Mikra3

Współczynnik elastyczności cenowej popytu dobraprzyjmuje znak ujemny (odwrotna relacja zmiany wielkości popytu do zmiany ceny). Wyjątki to dobra Giffena, dobra podlegające efektowi snobizmu    i efektowi    demonstracji (efekt

Veblena).    MIESZANA ELASTYCZNOŚĆ

zmiana gustów na niekorzyśćpopyTU (cross elasticity of demand, CF.D) jest ^°^^ra    miarą zmian popytu w zależności od zmiany ceny

spadek liczby nabywców    innego produktu. Elastyczność tę wyliczamy ze

wzoru:

zmienia się funkcja, tylko jej wartości).

Większość dóbr podlega powyższemu praw'u: wielkość popytu na nie maleje wraz ze wzrostem ceny - dobra takie określamy lako DOBRA ZWYCZAJNE.

W teorii popytu istnieją dw'a PRZYPADKI SZCZEGÓLNE: tzw. efekt Giffena oraz efekt Veblena. W obu wielkość popytu na dane dobro rośnie wraz z ceną tego dobra, wbrew sformułowanemu wcześniej prawu popytu. Inne są jednak przyczyny tego zjawiska.

EFEKT GIFFENA dotyczy niektórych dóbr niższego rzędu. W przypadku tych dóbr (zwanych też DOBRAMI GIFFENA) wzrost ceny powoduje wzrost popytu na nie - konsument nie może sobie już pozwolić na zakup żadnego innego dobra, stąd kupuje wyłącznie    dobro    Giffena.

EFEKT VEBLENA (EFEKT SNOBA) -

dotyczy produktów' luksusowych. Wzrost ceny tych dóbr powoduje wzrost popytu - są chętniej nabywane przez określoną grupę osób, chcącą się w ten sposób wyróżnić spośród    innych.

W przypadku efektu Giffena i efektu snoba krzywa popytu ma odwrotne nachylenie niż w przypadku dóbr zwyczajnych.

WZROST POPYTU

•    spadek    ceny    dobra

komplementarnego

•    w-zrost    ceny    dobra

substytucyjnego

•    wzrost dochodów

•    zmiana gustów    na korzyść

danego dobra

•    wzrost liczby nabywców' SPADEK POPYTU

wzrost    ceny

komplementarnego spadek ceny substytutu spadek dochodów

ELASTYCZNOŚĆ POPYTU określa stopień wrażliwości popytu na zmianę lub wahania trzech zmiennych: ceny danego dobra, ceny innych dóbr oraz dochodu. Współczynniki elastyczności popytu podajemy w wartościach bezwzględnych |EP|, przy ich interpretacji musimy wtęc dodatkowo pamiętać o znakach.

Ogólna formuła elastyczności popytu:

% zmiana popytu

EP = — ............-

%    zmiana    czynnika

wpływającego na popyt

POPYT ELASTYCZNY. Jeśli E>1 mówimy, że popyt jest elastyczny, przy czym elastyczność dążącą do nieskończoności oznacza popyt doskonale elastyczny, pozostałe przypadki - popyt względnie elastyczny

ELASTYCZNOŚĆ JEDNOSTKOWA. Jeśli E=1 mamy do czynienia z elastycznością jednostkową (zwaną również neutralną elastycznością popytu)

D

Popyt do^dc MMlMtyBflr olortyczoośćO

POPYT NIEELASTYCZNY. Elastyczność mniejsza od jedności E<1 oznacza, że popyt jest nieelastyczny. Przy czym elastyczność równa 0 oznacza popyt doskonale nieelastyczny (sztywny), natomiast elastyczność zawierająca się w przedziale <0,1 > określana jest jako popyt stosunkowo (względnie) nieelastyczny. W większości przypadków elastyczność cenowa popytu jest różna na różnych odcinkach wykresu:

ELASTYCZNOŚĆ CENOWA POPYTU

(PED, price elasticity' demand) określa stopień zmiany (wrażliwość) popytu na dobro na skutek zmiany jego ceny. Elastyczność tę wylicza się zc wzoru:

% zmiana popytu

PED =-

% zmiana ceny

% zmiana popytu

CED =

% zmiana ceny innego dobra

Mieszana elastyczność popytu wskazuje na siłę rynkową dobra. Jeśli jest niska, wówczas dane dobro ma wysoką silę monopolową. Wysoka wartość mieszanej elastyczności popytu wskazuje na dobra, będące substytutami, z kolei wartość ujemna wskazuje na dobra komplementarne.

DOCHODOWA ELASTYCZNOŚĆ

POPYTU (income elasticity of demand, IED) jest miarą zmian popytu w zależności od dochodu. Elastyczność tę wyliczamy ze wzoru:

% zmiana popytu

IED =

% zmiana dochodu

Ujemna elastyczność dochodową popytu wykazują dobra podrzędne.

Z dochodową elastycznością popytu związane są prawa Engla:

• Wraz ze wzrostem dochodów rośnie konsumpcja, zarówno artykułów żywnościowych, jak i nieżywnościowych, jednak tempo przyrostu spożycia tych pierwszych jest słabsze niż tempo spożycia art. nieżywnościowych. Tak wdęc w miarę wzrostu dochodu, udział wydatków na żywność w wydatkach ogólnych relatywnie maleje.

® W miarę wzrostu dochodów zwiększa się procentowy udział wydatków na dobra trwałego użytku, usługi, kształcenie, rekreację itp. Wydatki na dobra luksusowe łub oszczędności występują tylko przy wysokim dochodzie.

Posługując się elastycznością dochodową popytu możemy też dokonać KLASYFIKACJI DÓBR, dzieląc je na: dobra normalne (tu dwie podgrupy: luksusowe i podstawowe) oraz dobra podrzędne.

DOBRA NORMALNE - każde dobro, którego ilość nabywana rośnie wraz ze wzrostem dochodu i maleje wraz ze spadkiem dochodu (elastyczność dochodowa IED>0).

•    DOBRO PODSTAWOWE -

każde dobro, którego ilość nabywana rośnie wolniej niż dochód i maleje wolniej niż dochód; IED <0,1 > (reaguje z mniejszą siłą na zmianę dochodu)

•    DOBRO LUKSUSOWE -

każde dobro, którego ilość nabywana rośnie w większym stopniu niż dochód i maleje w większym stopniu niż dochód; IF.D > 1 (reaguje z wdększą siłą na zmianę dochodu)

DOBRA PODRZĘDNE - dobro, którego ilość nabywana maleje wraz ze wzrostem dochodu i rośnie wraz zc spadkiem dochodu, IED < 0 (reakcja odwrotna). Podaż (ang. supply) to ilość dobra, jaką sprzedawcy są gotowi zaoferować przy danym    poziomie    ceny.

KRZYWA PODAŻY pokazuje, jakie ilości danego dobra producenci są skłonni zaoferować do sprzedaży przy różnych cenach w' danym okresie. Krzywa podaży posiada nachylenie rosnące - przy cenach wyższych sprzedawcy są skłonni oferować