OrganizacjaH

7. Bezpieczeństwo i higiena pracy na budowie

7.1. Szkolenie pracowników i uczniów

W pracy na budowie występują liczne i różnorodne zagrożenia zdrowia i życia ludzkiego. Szkolenie wszystkich pracowników i młodocianych (do 18 lat, np. uczniów) w zakresie przestrzegania zasad i przepisów bhp informuje i uświadamia, jak wystrzegać się poszczególnych rodzajów zagrożeń i jak im przeciwdziałać. Nieznajomość przepisów prawa nie zabezpiecza pracownika przed odpowiedzialnością. Przepisy są tak opracowane, aby można było uniknąć wypadków i awarii, jeżeli będą one przestrzegane.

Szkolenie pracowników, a także uczniów w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy na budowie obejmuje:

• ogólne przeszkolenie wstępne, przed podjęciem pracy,

• przeszkolenie na określonym stanowisku pracy,

| każdorazowe przeszkolenie przy zmianie stanowiska pracy lub usprawnieniu technologii i organizacji robót budowlanych,

• przeszkolenie przy wprowadzeniu nowych maszyn i urządzeń budowlanych.

Szkolenie pracowników odbywa się głównie w aspekcie technicznym i techno-logiczno-organizacyjnym. ale także (na etapie szkolenia wstępnego) w aspekcie socjalnym, prawnym i finansowym. W większych przedsiębiorstwach szkolenie często odbywa się w pomieszczeniu odpowiednio wyposażonym w plansze, modele, przepisy i inne pomoce dydaktyczne, pozwalające osiągnąć lepsze wyniki szkolenia. Zwykle po wstępnym etapie przeszkolenia pozostaje poświadczenie o jego odbyciu w aktach personalnych pracownika. Pracownik przeszkolony w zakresie ogólnym, właściwym dla specyfiki danego przedsiębiorstwa i jego kwalifikacji zawodowych, jest ponownie instruowany przez bezpośredniego przełożonego (brygadzistę, majstra).

Oprócz wymienionych szkoleń, przy zatrudnianiu pracowników do obsługi urządzeń elektrycznych i innych oraz pojazdów i ciężkich maszyn budowlanych, muszą oni udokumentować odpowiednią wiedzę i praktykę zawodową oraz odpowiednie wiadomości z dziedziny bhp związanej z kwalifikacjami.

Obowiązki i prawa osób młodocianych zatrudnionych na budowie są takie same jak innych pracowników odpowiednich zawodów. Jednak prawodawstwo otacza i grupę pracowników dodatkową ochroną w zakresie bhp. Dotyczy to w szczególności wykonywania ciężkich i szkodliwych robót. Na przykład, młodociani (16*18 lat) mogą podnosić i przenosić dorywczo ciężar do 10 kg — dziewczęta ido 16kg — chłopcy. Młodocianym zabrania się również obsługi urządzeń o działaniu drgającym, gotowania smoły lub lepiku, stawiania i rozbierania rusztowań, pracy na rusztowaniach wiszących i przesuwnych, lasowania (gaszenia) wapna itd.

7.2. Ochrona przeciwporażeniowa

Ochrona przeciwporażeniowa polega na zabezpieczaniu zdrowia i życia pracowników przed niebezpiecznym, przypadkowym działaniem prądu elektrycznego na organizm człowieka.

Porażenie prądem elektrycznym polega na przepływie prądu przez ciało porażonego, wywołując w nim zmiany fizyczne, chemiczne i biologiczne, powodując przede wszystkim skurcz mięśni i wstrząsy nerwowe. Przy większych wartościach częstotliwości i czasu przepływu prądu elektrycznego przez ciało człowieka, mogą nastąpić zaburzenia świadomości i zmysłu równowagi, częściowy paraliż, oparzenia, zatrucie organizmu produktami rozkładu tkanek, a w następstwie śmierć.

Aby zabezpieczyć człowieka przed skutkami porażenia prądem elektrycznym, na budowie stosuje się następujące rodzaje ochrony przeciwporażeniowej:

| zasilanie napięciem bezpiecznym, przy czym za zupełnie bezpieczne

dla człowieka uważa się napięcie 24 V; i ochronę podstawową, polegającą na:

— bezpośrednim izolowaniu (tzw. izolacją roboczą) przewodów, urządzeń itp.,

— stosowaniu stałych i przenośnych osłon, ogrodzeń itp., uniemożliwiających przypadkowe dotknięcie części pod napięciem,

— umieszczeniu części pod napięciem poza zasięgiem człowieka,

— zabezpieczeniu izolowanych przewodów przed uszkodzeniami mechanicznymi;

I ochronę dodatkową-^polegającą na zabezpieczeniu przedmiotów przewodzących, nie należących do obwodu elektrycznego o napięciu do 1 kV, za

pomocą:

— uziemienia, polegającego na połączeniu (za pomocą przewodu uziemiającego) części przewodzących urządzenia z uziomem, którym może być np. rura stalowa ocynkowana o długości 2+3 m, zakopana pionowo tak, aby jej koniec był minimum 0,5 m pod powierzchnią gruntu;

— zerowania, które polega na bezpośrednim połączeniu metalowych części urządzeń elektroenergetycznych z uziemionym przewodem zerowym sieci elektroenergetycznej o napięciu znamionowym nie przekraczającym 500 V;