OrganizacjaI

—    sieci ochronnej, utworzonej przez połączenie przewodem wszystkich przewodów metalowych i uziomów z uziemionymi przewodami ochronnymi (przystosowanymi do zerowania) w sieci elektroenergetycznej;

—    różnicowych wyłączników prądowych, które powodują odłączanie odbiornika, gdy występuje różnica natężenia prądu w przewodach doprowadzających i odprowadzających;

—    separacji odbiornika, która jest dodatkową ochroną przeciwporażeniową polegającą na oddzieleniu obwodu odbiornika (na prąd do 16A, napięcie do 300 V) od obwodu sieci zasilającej za pomocą transformatora separacyjnego (rys. 7-1) — dotknięcie jednego obwodu będącego pod napięciem spowoduje przepływ małego prądu rażeniowego, nie zagrażającego życiu człowieka;

Rys. 7-1. Zastosowanie transformatora separacyjnego dla ochrony odbiornika prądu, na stanowisku z konstrukcją metalową

I — transformator separacyjny, 2 — gniazdko wtykowe ze stykiem ochronnym, 3 — wtyczka ze stykiem ochronnym, 4 — odbiornik prądu (np. wiertarka), 5—konstrukcja metalowa, 6 — przewód wyrównawczy

—    izolacji stanowiska pracy za pomocą warstwy materiału izolacyjnego, np. gumy, płyt PCV, suchych desek ułożonych na ziemi;

—    izolacji dodatkowej, która oprócz izolacji roboczej stanowi osłonę zabezpieczającą przed dotknięciem (np. ręką) wszystkich części metalowych nie należących do obwodu elektroenergetycznego danego urządzenia.

Należy pamiętać, że prawidłowo zainstalowane i eksploatowane urządzenia elektryczne znacznie zmniejszają niebezpieczeństwo porażenia.

7.3. Ochrona odgromowa

Ochrona odgromowa polega na zastosowaniu instalacji piorunochronnej (odgrc mowej) zabezpieczającej obiekty i urządzenia budowlane przed skutkami uderzi nia pioruna oraz na przeszkoleniu pracowników w zakresie zachowania się na piat budowy podczas wyładowań atmosferycznych.

Bezpośrednie uderzenie pioruna może spowodować pożar lub porażenie ludzi

pfldem elektrycznym.

Instalacja odgromowa (rys. 7-2) składa się z następujących części:

Ę jy/odu, czyli poziomo zawieszonego przewodnika (drutu, linki, taśmy) albo pionowo ustawionego pręta metalowego (np. aluminiowego o średnicy lO-s-15 mm), które są przeznaczone do bezpośredniego przyjmowania wyładowań atmosferycznych;

gprzewodu odprowadzającego, wykonanego najczęściej z drutu stalowego ocynkowanego o średnicy 6-5-8 mm, który łączy zwód z przewodem uziemiającym;

j| uziomu, czyli umieszczonego w ziemi przewodnika naturalnego (np. istniejącej metalowej rury wodnej) lub przewodnika sztucznego (np. wkopanej ruty stalowej ocynkowanej albo płyty);

1 przewodu uziemiającego, wykonanego z drutu stalowego ocynkowanego o średnicy 6 mm lub bednarki stalowej ocynkowanej 20 x 3 mm, stosowanych do połączenia przewodu odprowadzającego z uziomu;

B zacisku probierczego, wykonanego jako śrubowe połączenie przewodu odprowadzającego z przewodem uziemiającym (stosowanego w celu odłączenia uziomu dla dokonania pomiaru jego oporności).

Rys. 7-2. Urządzenia piorunochronne o zwodzie: a) poziomym, b) pionowym la—zwód poziomy, lb—zwód pionowy, 2—słup, 3—przewód odprowadzający, 4 — zacisk probierczy, 5—przewód uziemiający, 6—uziomy, 7—strefa ochrony wewnętrznej, 8—strefa ochrony zewnętrznej: a—kąt ochrony zewnętrznej, p — kąt ochrony wewnętrznej

Zwody pionowe i poziome powinny być tak rozmieszczone, aby chronione obiekty i urządzenia znajdowały się wewnątrz ich stref ochronnych. Strefa ochronna jestto przestrzeń, do której przenikanie wyładowań atmosferycznych jest mało prawdopodobne. Dla zwodów poziomych i zwodów pionowych wysokich można przyjmować wartości kątów: ochrony zewnętrznej a = 45°, ochrony wewnętrznej fg 60° (rys. 7-2).

101