out 0115

80    Ttotia jedniuitk ptyJdan/ck

ncgo rozpatrzenia postawionej definicji „jednostki psy-cliicznej", biorąc za sprawdzian logiczny naturę wytworu czysto apcrcepcyjncgo jednostki myślowej.

Przecie wszystkim musimy jasno określić różnicę, jaka zachodzi między intuicją i apcrccpcją.

Intuicyjny charakter świadomości występuje wtenczas, gdy rozpatrujemy ją w stosunku do samego aktu myślowego. /. tego stanowiska widziana przedstawia się nam ona ze swej strony czysto zjawiskowej, przedmiotowej, jako Ja/u doświadczenia wewnętrznego, istniejące niezależnie od wysiłku apcrceprji, i wskutek togo, mogące mu się przeciwstawiać jako pewna bierność przedmiotowa, pewien materiał do operowania myślowego służący. Apcrcep-cyjny zaś charakter świadomości występuje wtenczas, gdy rozpatrujemy ją w stosunku do tego wszystkiego, co sj>os-trzegamy jako dane w doświadczeniu wewnętrznym, zwracając się tym sposobem do jej strony subiektywnej, wymykającej się spod wszelkiego ujęcia myślowego, dostępnej dla naszego poznania tylko jako negacja wszelkich zjawisk, bez żadnej pozytywnej wartości istnienia. Jest to negacja wszystkiego, z czego myśl rozwinąć się może, wykluczająca z siebie wszelką bierność i przedmiotowość, mająca zatem znaczenie samej czynności wewnętrznej naszego „ja” myślącego, której zawsze i wszędzie przeciwstawiają się dane do opracowania służące, przedmiotowość wszelka; i która wskutek tego przeciwstawiania si( właśnie objawia nairi swój byt rzeczywisty i swoją logiczną wartość. Intuicja przedstawia zatem całą pozytywną stronę naszego życia duchowego; apcrcepcja—jego stronę negatywną. Według tego i stosunek ich wzajemny, tam, gdzie się stykają przy tworzeniu systematyzacji psychicznej, nosi antagonistyczny charakter, i sam kierunek i prawa działania są wręcz odmienne.

§23. Intuicja działa na nieświadome i przez „nieświadome'* tylko systematyzuje się. Ponieważ dwóch współczesnych aktów myśli być nie może, przeto wszelki stan świadomości, bez względu na złożoność jego pochodzenia, uważać musimy za jednostkę psychiczną, za jedno zjawisko, niezróżniczkowane w sobie i niepodzielne jako punkt wyjścia jednego tylko przebiegu myśli. Odpowiednio więc do faktu dyskursywności myślenia należy także przyjąć, że Włi|>ółistmcnie dwóch stanów świadomości jest niemożliwe, że jest tylko jak gdyby jedno miejsce w świadomości, jeden idealny punkt świetlny, psychiczny, otoczony zewsząd przez marę ttnebrarnm nieświadomego. Stąd też, w każdej chwili, cala treść duszy naszej, oprócz tego jednego przebłysku świadomości, przynależy do dziedziny nieświadomego i tylko w formie fizycznych zjawisk byt swój posiada; istniejący zaś moment psychiczny, będąc zupełnie izolowany i samotny w swym duchowym bycie, pozbawiony wszelkiego współistnienia, a zatem i wszelkiej możności działania, tylko przez swą fizyczną stronę jako pewne przeobrażenie się substancji mózgowej może oddziaływać na tę całą przeszłość duchową, która pozostawiła w „fizycznym” ślady swego istnienia, jako zadatek możliwości przyszłego zmartwychwstania. Samo więc rozpatrywanie świadomości w stosunku do aktu myślowego, lj. w jej intuicyjnym charakterze, uwydatnia zasadniczo bierną naturę zjawiska duchowego, naturę — która przedstawia się jako konieczny wynik tego zupełnego osamotnienia, na jakie jest zawsze skazane każde zjawisko psychiczne, każdy stan świadomości, przez cały czas swego istnienia. Jeżeli bowiem cały świat duchowy zawsze tylko w jednym zjawisku jest zawarty, jeżeli wszelkie współistnienie dwóch chociażby zjawisk jest stanowczo wykluczone z dziedziny psychicznej, jako wręcz przeciwne jej istotnemu charakte-