P1060486

tegmcji, podcMi gdy wnytita* mm «n>W» JM *«wj odaly «p»-toin UŚWiadocumU polltycoiwgo.

łbyncypat tworzył Jedną * farm organizacyjnych «W«y zwlcrech-nM>J w pttoiwt* pabymoaia litym; wiuil ikupaiaM w ręku pryn-cepM określanych uprawnień zwierzchnich (w ukroić polityki zew-nętrzne), prowadzenia wojny, administracji •tcutlriarjL a pozbawieni* lulątąt dzielnicowych odnośnych uprawnień. Była to forma pośrednia miedzy jedynowladztwwn o systemem dzielnicowym, złoło-nym I suwerennych księstw partykularnych. Państwo poltkte w. XI przedstawiało dc belo formo przeważnie Jedynowładcza, od r. 1138 Bolesław Krsywousty zamieni! Jcdynowladztwo w pryncypat, który v w. XIII ustąpi! młej9M zysleroowi suwerennych księstw partykular-■reh.

1097—1102. pryncypat.

1103—1107: dwuwładz! wa.

1107—113$ jedynowladztwo

Casową przewagą Jadynowładzlwa itaatouja ubeła

n

»

5

MB

K TESTAMENT BOLESŁAWA KRZYWOUSTEGO I OSTATNIA PRÓBA PRZYWRÓCENIA JEOYNOWLADZTWA

Państwo pałrymwualne kryło w swej naturze źródło niemocy wewnętrznej, gdyż traktowane na równi z majątkiem ziem* ŚÓat podlegało podziałowi między synów władcy. W omawianym okro-n| dominowała w świadomości politycznej myśl o jedności państwowej i ona to głównie ^nawiała, że w latach 1000—1138 ustaliły się w Polsce rządy jedynowładca* albo zastępująca je forma pryncypulu, który poddawał dzielnice juniorów silne) zwierzchniej władzy seniora. Schemat chronologiczny postępujących po sobie form władztwa przedstawiał ną jak następuje:

te Jedynwładztwa (w latach I03S-1031 Instytucjonalne).

W pfyacypet.

JiśyaswIeOrtua. z prawą aa bezkrólewie (1038, I039J, ■Bh-Itn. pryncypat z landrncją do Jsdynowtadztwa tasSytuejonal-■agefwhsarh ItlS-IW^,

pflMW jdjaaakśaeo".

■ ■ dsraattnej MMSB Mas Waz E w ka*m w. XI mm aaaaMąMM>MaałriMąSwili|niiła ąartrMMiii SMbinsy.M.

Wobec tego, ze najdłużej sprawującym włada* pcyssapsem byi Bale-sław Śmiały, odsuwający całkowicie w den swych jonrrów. a krtlś • pryncypat Mieszka II, a także pryncypat Władysława Hmans • byty wynikiem okoliczności zgoła przypadkowych, można uznat, m cały okres 1000—1138 ciągnął się pod znakiem monarchii, ntemal wyląc*, nym. przerwany dwiema krótkimi perturbacjami; 1038—1039 I llfl— —1107. W ramach tuk poouiuąte], w sondo monarchkcuym. aahłllsasp ustrojowej trudno przypuści* głąbmy nurt partykularyzmu, a ua im wk wypływa również z poprzednich spoatrzeteń: poparcie gwlrmi stwe dla Juniorów slutylo nie celom partykuł uyima. Iks konfrontacji Z władzą centralną, jako środek presji i moderowania metod J przez nią stosowanych, Jeden epuod zdaje sSą przemyt w    ta

poglądowi: podział Mski na dwa kstąatwa, pśtneme i |    do-

fconany przez Hetmana w r. 1087. a po gnaj I wśiutecznaony. Równość działów utrudniała osiągnięcie przewagi I    prasa

pryncepaa nad bratam, mogła sią mkoócaye imhmsrn Polto aa dam mrzalczne państwa- Czy w tym podział* qw oałeły wakat odbsna ten-drncji odśrodkowych? Otta tan poddał powstał | inicjatywy llsrawą. a nie z inspiracji kręgu spotecsńag* wttnł ttt prawnie zkkwtdswmy przez Krzywoustego w r. 1107, a wfec w ogóle byt pozbawiony w krapi zaplecza ipołecwwgo. Naawwa ttę nawet pode jraeaśe. Se Harman śrlibl

w-

niecki,

«Jk

wa Mg fc Mi tęimaj PatoT.

• o n

Ifaawnia. Warana M I n. MM M ■ Ba-

i draimwe. g —ra sKaMląuM MM Mapę* H WjreiaarekL H MU H (Ma tSSk Mann a &----£ ........Sn Eg M hdaaM wfc-

fal na i|M»ł.

m