PTDC0002

0    5 cm

Ryc. 1. Ślad walki (deformacja kolca) na umhic z Nasławic, pow. wrocławski, znalezisko luźne. Wg Ii. Kontnego

w ziemi, wreszcie zniszczenia dokonane ręką ludzką, na przykład podczas orki, bądź siłami przyrody (B. Kontny 2002a. s. 91-92).

Pomimo tych wszystkich ograniczeń, odtworzenie uzbrojenia „wandalskiego” jest jednak możliwe. Dzieje się tak przede wszystkim dlatego, żc do grobów trafiała broń stosowana na co dzień, nie zas' niepełnowartościowe lub symboliczne jej zamienniki. Świadczą o tym dość liczne ślady napraw szczególnie często rejestrowane na okuciach tarcz: odłamane wierzchołki umb bywały ponownie mocowane za pomocą nitów, w podobny sposób spajano odłamane fragmenty albo osłabione części umb i imaczy. Ślady reperacji stwierdzane są również na mieczach (skrócenie złamanej głowni lub naprawa uszkodzonej rękojeści), ostrogach (nitowanie lub lutowanie złamanego ramienia) czy grotach (skrócenie uszkodzonego liścia)². Broni tej starano się przywrócić dawną świetność, zatem liczono się z jej wykorzystaniem w walce. Ślady walki są jednak o wiele trudniejsze do identyfikacji, ponieważ niezwykle trudno jest odróżnić je od rezultatów rytualnej destrukcji, której poddawano oręż w trakcie obrzędów pogrzebowych. Tym niemniej niektóre z deformacji traktować można właśnie jako wynik uszkodzenia broni w walce. Jako przykład wymienić warto umbo z Nasławic, pow. wrocławski, zaopatrzone w ostry

W grupie lej wymienić można unikatowy grot z Radawy, pow. jarosławski, wykonany z fragmentu miecza.

Ryc. 2. Grupy 1-3 grobów z bronią w kulturze przeworskiej (wg K. Godłowskiego) wraz z formami przewodnimi zabytków, z uzupełnieniami autora