pz4

budowy nowych tkanek. W ciągu pierwszych sześciu miesięcy życia niemowlę zwykle podwaja swoją masę urodzeniową, a potraja ją w końcu dwunastego miesiąca. W dalszych latach życia intensywność podstawowej przemiany materii maleje, a okresowo w czasie dojrzewania wzrasta. U człowieka dorosłego spadek PPM szacuje się na około 2% na każde 10 lat życia, po ukończeniu 21 lat. Bardziej znacząco PPM obniża się w wieku 65-70 lat, lecz zakres zmniejszania się tempa metabolizmu w tym okresie zależy w dużym stopniu od stanu zdrowia i kondycji fizycznej człowieka.

Płeć. Wpływ płci na przemianę podstawową wynika głównie z różnic w składzie ciała (ryc. 3.1.3). Większa przeciętnie zawartość tkanki tłuszczowej

		Kobieta	Mężczyzna
] Woda	%	58-60	61-62
| | Białko	%	8-10	15-17
| Tłuszcze	%	23-27	13-14
| Skład.mineralne -' i witaminy	%	5-7	6-8
| Węglowodany	%	0,5-1,0	0,5-1,5

Masa komórkowa Skł. (głównie białka)    mineralne

Tłuszcze

Ryc. 3.1.3. Przeciętny skład ciała człowieka zależnie od płci i wieku (wg różnych źródeł)

(mniejszy udział beztłuszczowej masy ciała — Lean Body Mass — LBN) u kobiet niż u mężczyzn powoduje, że potrzeby energetyczne kobiet są nieco mniejsze (przeciętnie około 7%, przy tych samych parametrach antropometrycznych i wieku). Należy zaznaczyć, że sportowiec silnie umięśniony, o atletycznej budowie, ze względu na wysoką beztłuszczową masę ciała może mieć metabolizm podstawowy około 6% wyższy niż osobnik o podobnym wzroście i masie ciała nie uprawiający sportu. Związane z płcią różnice w zapotrzebowaniu energetycznym ujawniają się, począwszy od 10. roku życia. Wynikają nie tylko z nieco odmiennego składu ciała u chłopców i dziewcząt, lecz również z występujących między nimi różnic w tempie wzrostu i okresie dojrzewania. U kobiet obserwuje się pewne podwyższenie podstawowej przemiany materii podczas menstruacji oraz wyraźny jej wzrost w drugiej połowie ciąży (o 20-25%) i w czasie karmienia niemowlęcia piersią.

Poza wymienionymi czynnikami pewien wpływ na natężenie PPM mają: stan zdrowia i stan odżywienia organizmu, gruczoły endokrynowe oraz czynniki acnctycznc. Podstawowa przemiana materii u osohv niedo/ywinnei