skanuj0007 (160)

■ W ciągu pierwszych trzech lat życia następują również poważne wewnątrzustrojowe przemiany biochemiczne, wyrażające się zmianą stosunku zawartości gotasu do sodu, zwiększeniem ilości wody śródkomórkowej w stosunku do poza-fcomórkowej oraz morfologiczne, polegające na przekształcaniu się tkanki ■zęstnej w kostną, pogrubieniu włókien mięśniowych i ich unaczynieniu (Wolański, 1983).

■Opisane przemiany zaznaczają się w różnych układach. Najwyraźniej widoczne c w formowaniu się zębów. Od 6. miesiąca rozpoczyna się proces wyżynania się fcbów mlecznych i trwa do 3. r.ż.

Rozwój postawy ciała, lokomocji, chwytania i manipulacji ■Rozwój ruchowy niemowlęcia stanowi najbardziej wyrazisty przejaw rozwoju Becka; we wczesnych stadiach jest miarą dojrzewania organizmu, a zwłaszcza Badu nerwowego. Psychologowie używają określenia rozwój psychoruchowy, aby zaznaczyć powiązania psychiki i motoryki w rozwoju niemowlęcia. Umiejęt-aość panowania nad postawą ciała oraz wszelkie zmiany w zakresie motoryki ■oraiocja, chwyt, manipulacja) przebiegają zgodnie ze stałą, typową kolejnością, Rznaczoną przez trzy kierunki (prawa) rozwoju: cefalokaudalny, proksymodys-mny oraz kierunek łokciowo-promieniowy. Cefalokaudalny kierunek rozwoju Racza, że rozwój postępuje od części głowowej (ruchy gałek ocznych, dowolne mchy mięśni szyi), następnie rozwija się część tułowiowa (ruchy rąk, ruchy ■łowią), a na końcu nożna (dowolne ruchy nóg, chodzenie). Proksymodystalny Rpnek rozwoju oznacza, że zmiany postępują w kierunku od osi podłużnej ciała ■boki, czyli najpierw rozwijają się mięśnie położone blisko kręgosłupa, następnie pilśnie ramion, przedramion, dłoni i palców. Łokciowo-promieniowy kierunek Rwoju oznacza, że w osi poprzecznej ciała rozwój przebiega od piątego małego wca dłoni do kciuka. W badaniach stwierdzono również dwie prawidłowości rozboju ruchowego: (1) przejście od globalnych, rozlanych do zlokalizowanych reak-^Ruchowych (noworodek reaguje na dźwięk nieskoordynowanymi ruchami faego ciała, zaś niemowlę potrafi w odpowiedzi na ten bodziec odwrócić głowę), (2)»ycześniejsze przyswajanie ruchów cyklicznych (dwufazowych, np. poruszanie |gką z grzechotką) niż acyklicznych (trójfazowych, np. spostrzeganie, sięganie Schwytanie).

Zanim jednak dziecko opanuje kolejne nawyki ruchowe musi zdobyć kontrolę mł pozycją ciała tj. postawą. Kontrola ta rozwija się zgodnie z omówionymi pra-fcami. I tak, w 3. miesiącu dziecko podniesione do pozycji pionowej zdolne jest Bywno trzymać głowę, w 8. miesiącu samodzielnie siedzieć, a w 10. stać, trzymając się oparcia.

■Prawa rozwoju ruchowego znajdują swój wyraz również w rozwoju lokomocji, ■broty w pozycji leżącej (z pleców na bok - 3. miesiąc, z brzucha na plecy - 5. mieląc, z pleców na brzuch - 6. miesiąc), samodzielne siadanie i pełzanie - 8. miesiąc, ■wadzą do raczkowania - 10.-11. miesiąc i chodzenia - 12.-13. miesiąc. ■Rozwój ruchowy obejmuje również zmiany w zakresie chwytu i manipulacji, |tóre przedstawiono w tabeli 2.2.

53