strona (95)

2/3 dzieci potrafi chwycić piłkę, przy czym częściej są to dziewczęta.

W okresie pierwszych trzech lat szkolnych dziecko nadal doskonali nabyte umiejętności. Chętnie bierze udział w grach i zabawach ruchowych związanych z chodzeniem, a szczególnie z bieganiem. Doskonalenie koordynacji ruchowej, którą obserwuje się przy końcu 9 roku życia, jest wynikiem:

1)    dojrzewania układu nerwowego,

2)    zmiany proporcji ciała,

3)    utrwalenia krzywizn kręgosłupa,

4)    wzmocnienia układu mięśniowego. Powyżej 9 roku życia rozpoczyna się okres motorycznej doskonałości i trwa do okresu początku dojrzewania.

Między rozwojem motorycznym a kondycją dziecka istnieje ścisła zależność, dlatego też u dzieci lepiej rozwiniętych rozwój motoryczny przebiega dynamiczniej. Powyżej 9 roku życia aż do początku okresu dojrzewania obserwuje się najszybszy rozwój cech moto-rycznych, co jest wynikiem dużej aktywności ruchowej dziecka i charakterystycznej dla tego wieku odwagi. Celność rzutu wzrasta do 13 roku życia, potem utrzymuje się na tym samym poziomie. Szybkość rozwija się równomiernie, aż do 16 (czasem 18) roku życia. Siła wzrasta wraz z rozwojem fizycznym. Okres dojrzewania obniża rozwój tej cechy, również wprowadza dysharmonię innych cech motorycz-nych. Ma to jednak charakter przejściowy i wywołane jest:

1)    zachwianiem proporcji ciała na skutek bardzo szybkiego wzrostu,

2)    zaburzeniem wyższych czynności nerwowych,

3)    brakiem równowagi hormonalnej. Dziecko w tym okresie wykazuje niechęć do ruchu i wszelkiego działania, a przyczyna tego tkwi w braku koncentracji i nieprawidłowej koordynacji ruchowej, a układ mięśniowy jest nieprzystosowany do pokonywania dużych wysiłków. Pod koniec tego okresu wszystkie te zaburzenia stopniowo wyrównują się.

Dziecko w każdym okresie rozwojowym charakteryzuje się dużą aktywnością ruchową, mimo to dopiero powyżej 3 roku życia można włączyć je do ćwiczeń grupowych. Do drugiego roku życia dzieci bawią się indywidualnie, często w tym samym pomieszczeniu. Umiejętność współdziałania pojawia się około 3 roku życia, a u dzieci 4-letnich zaznacza się już chęć współzawodnictwa, która do tego wieku jest zdeterminowana naśladownictwem. Dzieci między 4 a 6 rokiem życia nie rozumieją istoty współzawodnictwa zespołowego, dlatego też prowadząc zajęcia grupowe w tym przedziale wieku należy wprowadzać jedynie elementy współzawodnictwa indywidualnego* Czas trwania zajęć zespołowych dla tej grupy wiekowej waha się proporcjonalnie 20—40 minut, a wynika z faktu ograniczonych możliwości koncentracji małego dziecka. Między 6 a 8 rokiem życia dziecko więcej uwagi poświęca grom drużynowym, dlatego też w tym okresie do ćwiczeń grupowych wprowadzić można element rywalizacji zespołowej (jaki niewątpliwie zawarty jest w różnego rodzaju sztafetach). Dziecko 9- lub 11-lctnie nie jest jeszcze dobrym członkiem zespołu, ponieważ współdziałanie jest zdominowane chęcią górowania. Dopiero w okresie dojrzewania zaobserwować można umiejętność współdziałania i chęć podporządkowania się regułom gry w zespole.

Należy podkreślić, że zabawa odgrywa ogromną rolę w życiu dziecka. Ma ona ogromny wpływ⁷ na harmonijny rozwój mięśni całego ciała. Poprzez zaba-w⁷ę dziecko poznaje otoczenie, nawiązuje kontakty z rówieśnikami. W zabawie uczy się brać, dawać, dzielić, podporządkowywać, współdziałać. Zabawa zaspokaja naturalną potrzebę ruchu i działania. Stanowi ona ujście dla nadmiaru energii, która niewyładowana często może stać się przyczyną drażliwości i nerwow⁷ości dziecka. Wpływ zabawy na sferę psychiczną i fizyczną dziecka jest niezaprzeczalny.

W pracy indywidualnej z dziećmi oprócz kinezyterapii miejscowej należy wprow⁷adzić ćwiczenia tych grup mięśniowych, które bezpośrednio nie zostały dotknięte schorzeniem. Możliwości

95