skanuj0003 5

ŹRÓDŁA INFORMACJI PRZY OKREŚLANIU ZAGROŻENIA.

1.    Wpływ na ludzi:

•    Obserwacja kliniczna

•    Eksperymenty w warunkach kontrolowanych (np. badanie nowych leków);

•    Badanie epidemiologiczne (np. wykrycie aflatoksyn u rolników w Ameryce Pd. Powodujące nowotwory wątroby);

2.    Wpływ na zwierzęta:

•    Badania toksynometryczne.

•    Badania in vitro;

•    Zależność strukturalna - aktywność;

PODSTAWOWE ELEMENTY SZACOWANIA RYZYKA

•    Identyfikacja zagrożenia (czy substancja wywołuje efekt szkodliwy?);

•    Ocena zależności dawka-odpowiedź (jaka jest zależność między dawką a częstością występowania efektu szkodliwego. Jaki procent populacji zareaguje na podanie jednej konkretnej dawki);

•    Dawka-efekt (dotyczy jednego osobnika);

•    Ocena narażenia (jakie narażenie występuje obecnie - odpowiednie ekipy badają stężenie danej substancji; jakie można przewidzieć że wystąpi);

•    Charakterystyka ryzyka (jaka jest przewidywana częstość wystąpienia efektu szkodliwego danej populacji - wyliczenie na podstawie poprzednich punktów);

Działanie ostre - jednorazowo pobierane bardzo wysoką ilość substancji toksycznej.

Działanie chroniczne (przewlekłe) - niskie dawki, które wchłaniają się prze dłuższy czas.

Skutkiem działania substancji chemicznej mogą być różne efekty szkodliwe: najczęściej jest ich więcej i o większym nasileniu jeżeli jest większe narażenie.

Do celów szacowania ryzyka bierze się pod uwagę ten z efektów' szkodliwych, które występuje przy najniższym narażeniu i nazywa się go

KRYTYCZNYM EFEKTEM ZDROWOTNYM

PROGOWY    BEZPROGOWY

Progowy - możemy oszacować dawkę lub stężenie poniżej którego nie powinniśmy oczekiwać efektu szkodliwego.

Zakładamy, że do pewnej wielkości narażenia naturalne zdolności adaptacyjne, czy hemostatyczne organizmu są w stanie skompensować niekorzystny wpływ substancji chemicznej.

Dla substancji progowej możemy wprowadzać normatywy higieniczne (bezpieczne stężenia NDS).

Bezprogowy

O