produktu globalnego, dochodu narodowego oraz masą produktów finalnych, wytworzonych w całej gospodarce. W badaniach transportochłonności gospodarki narodowej można więc zastosować następujące mierniki:
- tony przewozów odniesione do jednostki wartości produktu globalnego i dochodu narodowego,
- tonokilometry pracy przewozowej odniesione do jednostki wartości produktu globalnego i dochodu narodowego,
- wartość przewozów i innych usług działalności podstawowej transportu odniesiona do jednostki wartości produktu globalnego i dochodu narodowego1.
Mierniki powyższe mają w liczniku ogólne nakłady na działalność transportową, natomiast w mianowniku - sumę jednostek efektu użytkowego działalności
Tabela 1.2.1. Charakterystyki liczbowe transportu (czynniki odnoszące) i gospodarki narodowej (czynniki odniesienia)
ISill ĘĘlĘĘg I-ata |
PrycmSy* w inln fon |
^przewozowa wmld tkm |
*łV %\Va‘rtntf* globalnego w nild zl w cenach bieżących |
^^rtośępfoduktn ' narodowego w mld /I v* (wytworzonego brutto; w cenach bieżących |
1982 |
1 865,1 |
356,6 |
12 033,4 |
5 037,4 |
1983 |
1899,1 |
369,5 |
14 559,5 |
6 228,0 |
1984 |
1 937,4 |
372,7 |
17 446,4 |
7 620,0 |
1985 |
1 898,6 |
351,8 |
21 351,4 |
9 156,7 |
1986 |
1 921,3 |
351,2 |
26 437,7 |
11 445,4 |
1987 |
1907,4 |
375,6 |
34 438,9 |
15 041,7 |
1988 |
1 938,9 |
408,6 |
59 632,6 |
26 591,9 |
1989 |
1 820,6 |
380,7 |
197 549,3 |
107 203,8 |
1990 |
1 298,8 |
335,9 |
1 053 247,6 |
538 956,9 |
1993 |
1 349,3 |
273,1 |
326,9 a> |
155,7 »> |
1994 |
1 343,2 |
270,4 |
425,3 |
210,4 |
1995 |
1 380,8 |
300,6 |
586,3 |
306,3 |
1996 |
1 385,5 |
309,3 |
736,4 |
362,8 |
1997 |
1 406,6 |
329,7 |
922,3 |
469,4 |
1998 |
1 359,2 |
317,1 |
1 068,4 |
549,5 |
1999 |
1 329,2 |
310,1 |
1 210,0 |
615,2 |
2000 |
1 347,9 |
282,6 |
1 386,4 |
685,0 |
2001 |
1 317,2 |
253,3 |
1 455,5 |
749,3 |
a> od 1993 roku produkcja globalna po denominacji złotego *9 od 1993 roku produkt krajowy brutto po denominacji złotego Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Roczniki Statystyczne GUS.
Tabela 1.2.2. Wskaźniki transportochłonności gospodarki narodowej (ceny bieżące)
■V.rqRj3| Lata |
laczka ładunków przewiezionych transportem ogółem przypadająca na 1 min zł |
Liczba tkm wykonanych w transporcie cgótem przypadająca na 1 tys. zl | ||
dochodu narodowego |
produktu głobalnego |
dochodu narodowego |
produktu głobalnego | |
1982 |
370,2 |
154,9 |
70,7 |
29,6 |
1983 |
304,9 |
130,4 |
59,3 |
25,4 |
1984 |
254,2 |
111,0 |
48,9 |
21,4 |
1985 |
207,3 |
88,9 |
38,4 |
16,5 |
1986 |
167,9 |
72,7 |
30,7 |
13,3 |
1987 |
126,8 |
55,4 |
25,0 |
10,9 |
1988 |
73,0 |
32,5 |
15,4 |
6,8 |
1989 |
17,0 |
9,2 |
3,5 |
1,9 |
1990 |
2,4 |
1,2 |
0,6 |
0,3 |
1993 |
8 666,0 0 |
4 127,5 b> |
1 754,0a> |
835,4 b> |
1994 |
6 384,0 |
3 158,2 |
1 285,2 |
635,8 |
1996 |
3 818,9 |
1 881,4 |
852,5 |
420,0 |
1997 |
3 020,7 |
1 525,1 |
708,0 |
357,5 |
1998 |
2 492,3 |
1 272,2 |
581,5 |
296,8 |
1999 |
2 160,1 |
1 098,6 |
505,1 |
256,8 |
2000 |
1 892,3 |
958,4 |
396,7 |
200,9 |
2001 |
1 757,8 |
905,0 |
338,0 |
174,0 |
a> w przeliczeniu na PKB w przeliczeniu na wartość globalną
Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Roczniki Statystyczne GUS.
społeczno-gospodarczej. Nakłady ponoszone na działalność transportową są wyrażone pośrednio przez wielkość przewozów (w tonach) oraz przez wielkość pracy przewozowej (w tonokilometrach). Efektami działalności społeczno-gospodarczej są wartości dochodu narodowego i produktu globalnego.
Tabela 1.2.1 zawiera dane dotyczące wielkości przewozów towarowych i pracy przewozowej oraz zmiany poziomu produktu globalnego i narodowego w latach 1982-2001; dane te zostały wykorzystane do obliczenia mierników transportochłonności polskiej gospodarki. Porównanie liczby ton ładunków i pracy przewozowej z wielkością dochodu narodowego i produktu globalnego (tab. 1.2.2) w cenach bieżących, w celu obliczenia mierników transportochłonności, jest niemiarodajne ze względu i'a inflację, która powoduje, że mierniki te stają się mało wiarygodne. Inflacja, a także obserwowany w ostatnim okresie znaczny spadek przewozów powodują bowiem, że mierniki transportochtemraśtiwykazują zbyt wysoką, a tym samym mało prawdopodobną tendencję mdMącą. Irlpżba ton przypadających na 1 min zl
Transportochłonnośćs. 60.