skanuj0015

98 Neurofizjologia

98 Neurofizjologia

Ryc. 80. Pierwszorzędowa reprezentacja ośrodków ruchowych w zakręcie przedśrodko-wym kory mózgu dla mięśni przeciwnej strony ciała (ho-munkulus ruchowy)

nia organizmu oraz precyzji wykonywanych ruchów. Najrozleglejszą reprezenta-' cję posiadają ośrodki dla mięśni artykulacyjnych i mięśni mimicznych twarzy oraz mięśni kciuka, palców i dłoni. Reprezentacja ruchów odsiebnych części kończyn, a szczególnie dłoni służącej do wykonywania precyzyjnych ruchów, zajmuje daleko większe obszary kory niż ksobnych części kończyn czy tułowia. Reprezentacja kciuka zajmuje obszar 10-krotnie większy niż reprezentacja uda. Korowa reprezentacja ruchów różnych mięśni ma podobną organizację somatotopową (topograficzną) jak kora czuciowa (ryc. 80). Wielkość korowej reprezentacji (projekcji) dla poszczególnych mięśni może zmieniać się zależnie od używania tych mięśni. U ludzi np. z brakiem kończyn górnych i częstszymi ruchami kończyn dolnych bardziej rozległa staje się reprezentacja dla kończyny dolnej niż górnej. Punkty korowe reprezentujące poszczególne mięśnie nie są ostro odgraniczone i zachodzą częściowo na siebie. Drażnienie elektryczne kory ruchowej wywołuje u człowieka dyskretne, fragmentaryczne skurcze mięśniowe. Poszczególne ośrodki są reprezentowane w postaci pól zawierających neurony ułożone w kolumny reprezentujące jeden mięsień w centrum i neurony dla bliskich anatomicznie mięśni na obwodzie tych pól. Drażniąc centrum kolumny, można wywołać skurcze pojedynczych mięśni, natomiast drażnienie pól na obwodzie prowadzi do skurczów sąsiednich mięśni. Zostało to potwierdzone przez szczegółowe badania Penfielda z drażnieniem elektrycznym odsłoniętych podczas zabiegów neurochirurgicznych obszarów korowych u ludzi.

Należy pamiętać, że informacje uzyskane drogą bezpośredniego drażnienia kory nie pozwalają jeszcze na poznanie podstawowej organizacji czynnościowej kory ruchowej, a zwłaszcza na wykrycie ośrodków inicjujących określone ruchy. Kora ruchowa jest raczej tylko rodzajem „przejściowej stacji”, przez którą przepływają impulsacje z innych, głównie kojarzeniowych, okolic kory ciemieniowej i styku ciemieniowo-skroniowo-potylicznego rozpoczynających i inicjujących czynności ruchowe przekazywane dalej do kory ruchowej przez pęczek łukowaty (fasciculus arcuatus). Aktywność ruchowa zachodzi wówczas, gdy ośrodki kory

pierwszorzędowej (MI) są odpowiednio pobudzane przez impulsy płynące z okol^-kory kojarzeniowej. Stąd impulsacje są przekazywane do półkul móżdżku i i „der podkorowych, ale głównie do pola przedruchowego, skąd impulsy są dalej przesv łane do pierwszorzędowego pola ruchowgo (MIV Tb nstał™_Q___,

Działanie

Kora przedru chowa i ruchowa

Ruch dowolny

Robak móżdżku

Planowanie

Jądra podstawy

/mózgu _k\

Korowe pola -

kojarzeniowe

DA1Ł>..Ia ^

Bardziej złożone wzorce aktywności ruchowej dotyczące ruchów manipulacyjnych i mówienia są reprezentowane w korze przedruchowej.

Pewne informacje co do genezy ruchów dowolnych dały badania czynności bioelektrycznej kory mózgowej; stwierdzono, że pod wpływem bodźca (np-dźwięku) zapowiadającego wykonanie ruchu dowolnego, kora płata wykazuje ujemny potencjał, który w momencie zadziałania bodźca pole wykonanie ruchu zamienia się na potencjał dodatni. Zmiany potenę mózgowej związane z wykonywaniem ruchu kończyny są nąjsilniej nad pierwotnym polem ruchowym tej kończyny, która bierze udział w tym i Są one wynikiem sumowania się postsynaptycznych potencjałów pobud (EPSP) w obrębie dendrytów neuronów warstw powierzchownych i jedl sumowania IPSP błony (i jej hiperpolaryzacji) ciał neuronów leżących w szych warstwach kory mózgu na skutek napływu do nich impulsacji z innych obszarów kory, zwłaszcza czuciowych.

Droga korowo-rdzeniowa

Aksony komórek piramidowych kory ruchowej biegną jako włókna projekcyjne początkowo przez istotę białą półkul mózgowych (corona radiota — wieniec promienisty), potem wnikają do torebki wewńętrznej, zajmując jej kolano i 2/3 przedniej części tylnej odnogi. Włókna drogi korowo-rdzeniowej, rozpoczynąjące się w 2/3 górnej części zakrętu przedśrodkowego i przyległych okolic kory czucio-wo-ruchowej, przechodzą przez tylną odnogę torebki wewnętrznej, natomiast włókna biorące początek w 1/3 dolnej częścikoiynichowej^rzechodząjprzejjafc-