skanuj0026

kątem zbliżonym do kąta nachylenia tych przekrojów. Metalami wykazującymi pęknięcia poślizgowe są np. mosiądz i żeliwo wyższej jakości. Niektóre metale i ich stopy ulegają podczas próby ściskania pęknięciu rozdzielczemu. Pęknięcie rozdzielcze zachodzi w przekrojach prostopadłych do kierunków głównych wydłużenia. Ponieważ największe wydłużenia próbki zachodzą w kierunku normalnym do tworzących, złom rozdzielczy przebiega wzdłuż tworzących. W rzadkich przypadkach pojawia się w wyniku ściskania złom kruchy, jak np. w próbkach ze stali hartowanych. Najczęściej obserwowane kierunki rys i pęknięć pokazano na rys. 3.5.

<*)

Rys. 3.5

b)

Na podstawie próby ściskania metali kruchych otrzymuje się wartość obciążenia niszczącego próbkę, a zatem i wytrzymałość na ściskanie. Cechą chaiakterystyczną materiałów kruchych jest ich większa wrażliwość na rozciąganie niż na ściskanie, tzn. że: R_c > R_m. 1 tak na przykład: dla żeliwa R_e = (3 -s- 4) R_m, dla betonu R₍ - (3    10)R_m,

dla szkła R_c % 10 R_m.

Przy porównaniu wyników na ściskanie trzeba pamiętać, że wytrzymałość na ściskanie zależy od wymiarów próbek i dlatego możliwe jest porównywanie wyników badań otrzymanych na próbkach geometrycznie podobnych.

3.8. PRZEPROWADZENIE PRÓBY

Przed przystąpieniem do wykonania próby trzeba dokonać pomiarów próbki. Średnicę próbki mierzy się śrubą mikronietryczną z dokładnością do 0,02 mm. Pomiary średnicy próbek krótkich przeprowadza się w jednym miejscu w dwóch wzajemnie prostopadłych kierunkach i jako średnicę nominalną próbki przyjmuje się wartość średnią z obydwóch wymiarów. Średnicę próbki długiej (do próby ścisłej) należy zmierzyć w dwóch wzajemnie prosto-

49