skanuj0029

Ćwiczenie 4

PRÓBA UDARNOŚCI METALI

4.1. WPROWADZENIE

Elementy konstrukcji w czasie pracy narażone są bardzo często na obciążenia dynamiczne. Z tego powodu konieczna jest znajomość własności charakteryzujących zachowanie się materiału w przypadku wystąpienia nagłych zmian obciążenia. Do określenia tych własności stosuje się próby udarowe, pozwalające zbadać odporność na uderzenie i jednocześnie pozwalające skontrolować jakość obróbki cieplnej, stwierdzić skłonność materiału do starzenia, zbadać kruchość na zimno i gorąco itp.

Stosowane są następujące próby udarowe:

—    próba rozciągania,

—    próba ściskania,

—    próba skręcania,

—    próba zginania.

W praktyce najczęściej stosuje się udarową próbę zginania, która może być wykonana na próbkach bez karbu lub na próbkach z karbem. W tym ostatnim przypadku nosi ona nazwę próby udamości. Cechą charakterystyczną badań udarowych jest fakt, że pozwalają one na dokładniejsze określenie zmian własności wytrzymałościowych materiału poddanego procesom technologicznym, niż na to pozwalają próby statyczne. W przypadku na przykład określania udamości blachy walcowanej otrzymuje się różne wyniki zależności od położenia próbki względem kierunku walcowania.

Zgniot obniża udarność stali w temperaturze pokojowej i to tym bardziej, im większy jest jego stopień.

Wzrost zawartości węgla w stalach podeutektoidalnych gwałtownie obniża udarność w temperaturze pokojowej zarówno w stanie wyżarzonym, normalizowanym, jak i ulepszonym cieplnie. Odwęglenic powierzchni stali powoduje podwyższenie udamości, nawęglanie zaś - jej obniżenie.

52