Strona0257

257

przebiegu wykresu pracy. Na rysunku 10.14 poniżej oscylogramu siły jest skonstruowany oscylogram przesunięcia.

Na podstawie tych dwóch oscylogramów można otrzymać wykres pracy (rys. 10.15). W ogólnym przypadku stanowi on elipsę odciętą przez dwie równoległe proste poziome odpowiadające wartościom siły F_x i F₂. Przy małych amplitudach elipsa nie zostaje przecięta. Jest ona całkowicie wpisana między wspomnianymi prostymi.

gia w zależności od amplitudy drgań. Wynika stąd, że przy małych amplitudach, tj. przy elipsie nieściętej, powierzchnia rośnie proporcjonalnie do kwadratu amplitudy (ponieważ powierzchnie figur podobnych rosną proporcjonalnie do kwadratu ich rozmiarów liniowych). Przy większych amplitudach prawo wzrastania powierzchni zbliża się do liniowego, ponieważ jeden z rozmiarów figury (elipsy ściętej) pozostaje niezmienny. Co do strat, to można przyjąć, że rosną one proporcjonalnie do kwadratu amplitudy.

Na podstawie tych pojęć możemy zbudować wykresy zależności E+ i ćl od amplitudy (rys. 10.16). Wykresy te pozwalają na znalezienie ustalonej amplitudy drgań.

Wyłożony tu materiał stanowi już dostatecznie dobre przybliżenie rzeczywiście zachodzących stosunków w układzie typu wahadło na obracającym się wale chropowatym. Z tego, co powiedzieliśmy, wynika m.in., że dla opisanego układu drgań samowzbudnych zasadnicze znaczenie ma istnienie opadającego odcinka na charakterystyce tarcia. Istotnie, jeśliby siła tarcia nie malała z pręd-