Syst Finansowy102 103

(C)

Instytucje finansowe	Aktywa — struktura (%)
	1995	1996	1997	1998	1999	2000	2001	2002'
!. Instytucje depozytowo-kredytowe	95,2	94,6	93,3	92,6	90,6	87,6	85,2	80,4
1.1. Banki	95,1	94,5	93,2	92,4	90,4	87,3	84,9	80,0
1.1.1. Komercyjne	90,5	90,1	89,0	88,5	86,5	83,7	81,0	76,0
1.1.2. Spółdzielcze	4,6	4,4	4,2	3,9	3,8	3,7	3,9	4,0
1.2. Spółdzielcze Kasy Oszczęd-
nościowo-Kredytowe	0,1	0,1	0,1	0,2	0,2	0,2	0,3	0,4
2. Towarzystwa ubezpieczeniowe	3,4	3,9	4,9	6,0	7,2	7,7	8,6	9,8
2.1. Na życie	1,5	1,8	2,4	2,9	3,7	4,1	4,9	5,7
2.2. Majątkowe	1,9	2,0	2,5	3,0	3,5	3,6	3,8	4,2
3. TF1/fundusze inwestycyjne	0,4	0,7	0,7	0,5	0,8	1,9	2,2	3,9
4. Domy maklerskie	1,0	0,9	1,1	0,9	0,9	0,8	0,5	b.d.
5. Otwarte fundusze emerytalne	-	-	-	-	0,6	2,0	3,5	5,4

(d)

Instytucje finansowe	Aktywa jako % PKB
	1995	1996	1997	1998	1999	2000	2001	2002^1
1. Instytucje depozytowo-kredytowe	48,5	50,9	53,4	58,0	59,4	60,6	63,2	61,3
1.1. Banki	48,5	50,8	53,3	57,9	59,2	60,4	63,0	61,0
1.1.1. Komercyjne	46,1	48,5	50,9	55,5	56,7	57,9	60,1	57,9
1.1.2. Spółdzielcze	2,3	2,4	2,4	2,5	2,5	2,5	2,9	3,1
1.2. Spółdzielcze Kasy Oszczędnościowo-Kredytowe	0,0	0,1	0,1	0,1	0,1	0,2	0,2	0,3
2. Towarzystwa ubezpieczeniowe	1,7	2,1	2,8	3,7	4,7	5,3	6,4	7,5
2.1. Na życie	0,8	1,0	1,3	1,8	2,4	2,9	3,6	4,3
2.2. Majątkowe	1,0	1,1	1,4	1,9	2,3	2,5	2,8	3,2
3. TFI /fundusze inwestycyjne	0,2	0,4	0,4	0,3	0,5	1,3	1,6	3,0
4. Domy maklerskie	0,5	0,5	0,6	0,6	0,6	0,6	0,5	0,4
5. Otwarte fundusze emerytalne	-	-	-	-	0,4	1,4	2,6	4,1

¹ Dane wstępne.² Pierwsza liczba to towarzystwa funduszy inwestycyjnych, a druga to fundusze inwestycyjne. Uwaga: liczby mogą się nic sumować ze względu na zaokrąglenia.

Źródło: Raport..., (2001), s. 9-10; Raport... (2003), s. 6-8.

Tabela 2.8. Produkt krajowy brutto¹ i aktywa netto sektora bankowego w Polsce w latach 1995-2002

Rok	Produkt krajowy brutto			Aktywa netto sektora bankowego (stan na koniec roku)
	w min zł	dynamika^2	w min ecu/euro	w min zl	w % PKB	dynamika^3
1995	308 103,7	107,0	97 727,7	149 342,2	48,8	112,0
1996	387 826,6	106,0	114 125,7	197 215,2	51,1	111,4
1997	472 350,4	106,8	126 669,0	247 668,9	52,8	111,0
1998	553 560,1	104,8	140 059,3	318 726,8	58,0	118,5
1999	615 115,3	104,1	144 683,3	363 427,4	59,4	103,8
2000	684 981,9	104,0	177 917,4	428 486,3	62,6	108,7
2001	721 573,3	101,0	204 882,4	469 780,4	65,1	105,8
2002	769 400,0	101,4	191 383,5	467 117,8	60,7	99,4

Na podstawie danych GUS (po zmianach uwzględniających zrewidowaną wersję rachunków narodowych za 1995 r. i lata następne). Dynamika realna, rok poprzedni = 100.³ Dynamika realna, grudzień roku poprzedniego = 100.

Źródło: Sytuacja... (2003), s. 66.

W sektorze bankowym mamy więc niewątpliwie do czynienia z wieloma pozytywnymi efektami reformy zapoczątkowanej w 1989 r. Zaliczyć do nich należy: dynamiczny ilościowy i jakościowy rozwój bankowości komercyjnej (w strukturze systemu finansowego jest to segment dominujący), wzrost kapitału banków i racjonalizację jego struktury, rozszerzenie oferty usług oraz wzrost konkurencyjności na rynku tych usług, realizację procesów dostosowawczych do europejskich wymogów bezpieczeństwa, wprowadzenie systemu rozrachunków międzybankowych i międzyoddziałowych, zastosowanie form elektronicznego systemu płatności, korzystanie z Krajowej Izby Rozliczeniowej itd.

Wśród tych pozytywnych zjawisk wymienić należy również szereg przedsięwzięć, których efekty zdecydowały o poważnym wzroście zaufania publicznego do banków. Dotyczy to w szczególności zastosowania w szerokim zakresie regulacji nadzorczych związanych z tzw. normami przezornościowymi (ostrożnościowymi). Przypomnieć należy zasady, które w procesie dostosowywania do tych norm polskiego systemu bankowego muszą być brane pod uwagę.

Po pierwsze, normy Unii Europejskiej są standardami minimalnymi i każdy kraj może zastosować rozwiązania bardziej restrykcyjne w celu osiągania celów określonych dyrektywami.

Po drugie, normy Unii Europejskiej obejmują tylko te obszary zagrożeń dla działalności bankowej w poszczególnych krajach, w zakresie których regulacje UE wydają się efektywniejsze od interwencji narodowych władz nadzorczych.

Po trzecie, normy Unii Europejskiej mają za zadanie stworzenie konieczności wzajemnego uznawania przez krajowe władze nadzorcze przepisów ostrożnościo-wych wydawanych w innych krajach członkowskich UE; prowadzi to do jednolitej licencji bankowej, kontroli ze strony kraju wydającego licencję współpracy oraz wymiany informacji między odpowiednimi władzami nadzoru.

W Polsce, uwzględniając sytuację sektora banków komercyjnych oraz wymagania UE, zwrócono szczególną uwagę na regulacje nadzorcze dotyczące: rezerw celowych na pokrycie złych kredytów, współczynnika wypłacalności, limitów koncentracji kredytowej i kapitałowej, przeciwdziałania zjawiskom „prania” pieniędzy (Zaleska, 1999).

Drugim pozytywnym zjawiskiem jest funkcjonowanie systemu gwarantowania depozytów. System ten, połączony z systemem pomocy finansowej dla banków, w których istnieje niebezpieczeństwo niewypłacalności, funkcjonuje na mocy ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym¹.

Bankowy Fundusz Gwarancyjny realizuje głównie dwa zadania. Pierwszym zadaniem jest gwarantowanie środków zgromadzonych w bankach objętych systemem gwarantowania do wysokości określonej w ustawie. Ustawa określa tę wysokość na poziomie: równowartości w złotych 1000 euro w 100%; przekraczającej równowartość w złotych 1000 euro, a nieprzekraczającej równowartości w złotych 15 000 euro w 90%. Jednocześnie w ustawie stwierdza się, że górną granicę śród-

1

Obwieszczenie Ministra Finansów z 31 grudnia 1999 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu Ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, Dz. U. 2000, nr 9, poz. 131.