Zdjęcie1199

216 składnia

SCHEMATY Z FRAZĄ FINITYWNĄ QUASI-CZASOWNIKOWĄ (VqP)

Q-0	VqP	Świta.
0-1.1	VqP( CO) NP(cO)	Jana mdli.
Q-1.2	VqP( PrO, CO) PrO NP(cO) Od Jana jedzie.
Q-1.3	VqPADVP	Robi się późno.
<2-1.4	VqP INFP	Trzeba zaczekać.
<2-1.5	VqP(T0) SP(tO)	Wiadomo, że padało.
<2-2.1	VqP(CO; Cl) NP(cO) NP(cl)Janowi brakuje pieniędzy.
<2-2.2	VqP(C0; Prl, Cl) NP(cO) Prl NP(cl) Janowi zależy na
		Marii.
<2-2.3	VqP(CO) NP(cO) ADVP	Janowi powodzi się tle.
Q-2.4	VqP( CO) NP(cO) INFP	Uratować się było nieprawdopodobieństwem .
Q-2.5	VqP(CO; TO) NP(cO) SP(tO) Janowi się zdaje, że pada.
<2-2.6	VqP INFP ADVP	Miło jest odpocząć.

Istnienie podstawowych schematów zdań prostych zawierających trzy frazy konotowane (oprócz mianownikowej) wydaje się wątpliwe. Stosunkowo najbardziej prawdopodobna propozycja schematu o większej liczbie fraz konotowanych jest następująca:

(V-3.1) VwP(CO) NP(cO) ADVP ADVP Jan przeniósł Piotra z liceum do zawodówki.

(...) Podane zestawienie schematów pokazuje, w jaki sposób mogą być opisywane wymagania konotacyjno-akomodacyjne leksemów czasownikowych.

Z. Saloni, M. Świdziński, Składnia współczesnego języka polskiego, Warszawa 1987, Rozdz. X, s. 221-224,234-236; Rozdz. XII, s. 262-266.

Z. Saloni, Uwagi o opisie fleksyjnym...

217

i

ANEKS

OPRACOWANIA

UWAGI O OPISIE FLEKSYJNYM TZW. ZAIMKÓW RZECZOWNYCH

Tezy niniejszego artykułu nie są w zasadzie nowe. Omawia on fakty dobrze znane gramatyce opisowej języka polskiego i wystarczająco skomentowane. Istotne jest jednak ich przedyskutowanie z pozycji określonych założeń opisu gramatycznego języka polskiego oraz podanie ich w postaci odpowiednio usystematyzowanej, zwłaszcza zaś w zadowalającym stopniu ścisłości.

Brak precyzji i konsekwencji w gramatycznych opisach polskich zaimków rzuca się po prostu w oczy. Często poszczególne zdania w jednym podręczniku wzajemnie sobie przeczą, tak że w końcu nie wiadomo, w jakie leksemy pogrupowane są w danym opisie formy zaimków odmiennych i w jaki sposób zorganizowane są paradygmaty tych leksemów. Co ciekawe, nie pozbawia to odpowiednich rozdziałów podręczników użyteczności praktycznej, gdyż interesujący nas materiał obejmuje zaledwie kilka dziesiątków różnych słów graficznych i fonologicznych. Wskazówki, jak ich używać, mogą być więc podawane.w sposób niezbyt ścisły, lecz wystarczający dla celów praktycznych. Nie niweluje to potrzeby konsekwentnego opisu, zarówno ze względu na ewentualne przyszłe zastosowania, jak i cele czysto teoretyczne.

Przedstawiona tu próba opisu wykonana jest w ścisłej korelacji z poprzednimi pracami autora dotyczącymi organizacji opisu morfologicznego polszczyzny. Zakłada się u czytelnika znajomość dwóch spośród nich: „Klasyfikacja gramatyczna leksemów polskich” [por. s. 85-104 niniejszych Materiałów — przyp. autorki wyboru] i „Kategoria rodzaju we współczesnym języku polskim” [por. s. 105-119 niniejszych Materiałów — przyp. autorki wyboru]. Zgodnie z podanymi w nich ustaleniami używa się terminów: „słowo”, „forma wyrazowa”, „leksem”, „kategoria gramatyczna fleksyjna”. „kategoria gramatyczna selektywna”. (...)