ćw 2 nerki str 21

Vmocz s Smocz i S₀ można określić mierząc objętość moczu wydzielonego w jednostce czasu oraz stężenie inuliny w moczu i w osoczu. Ze względu na własności inuliny oznaczone w ten sposób V_up równe jest wielkości filtracji kłębuszkowej (GFR)

V_mocz X S mocz

Wyrażenie - określane jest mianem klirensu (C). Jest to wskaźnik oczyszcza-

S₀

nia osocza, który charakteryzuje zdolność nerki do wydalania dowolnej substancji x. Wartość C równa 125 ml * min'¹ oznacza, że nerki wydaliły taką ilość substancji x, jaka była zawarta w 125 ml osocza w ciągu 1 minuty.

■j Resorpcja i sekrecja kanalikowa.

Transport kanalikowy, czyli wchłanianie zwrotne (resorpcja) i wydzielanie kanalikowe (sekrecja) może mieć charakter biernej lub ułatwionej dyfuzji lub transportu czynnego. Zakres transportu kanalikowego określonej -substancji ograniczony jest pojemnością mechanizmu transportującego. Maksymalna ilość substancji, którą kanaliki mogą zresorbować łub wydzielić w ciągu jednej minuty, określana jest jako maksymalny transport kanalikowy (T_m). Poziom danej substancji w osoczu przy którym osiągana jest wartość T_ra substancja nie jest dalej ani wchłaniana ani wydzielana, a jej stężenie w ultraprzesączu i moczu ostatecznym wzrasta liniowo wraz ze wzrostem stężenia tej substancji w osoczu.

W wyniku filtracji, resorpcji i sekrecji powstaje mocz ostateczny. Zależnie od bilansu wodnego, końcowe produkty przemiany materii i inne substancje wydalane są w małej lub dużej objętości wody. Warunkiem koniecznym poprzedzającym rozcieńczanie lub zagęszczanie moczu jest znaczna redukcja ultraprzesączu w kanaliku bliższym. Woda biernie podąża (ok.80%) za wchłanianymi jonami Na⁺ (ok. 80% przesączonych jonów Na⁺ wchłaniana jest w tym odcinku nefronu) i towarzyszącymi im anionami jonami Cl" i HCO3', wyrównując różnicę ciśnienia osmotycznego. Pozostała część jonów Na⁺ i wody może być wchłaniana w dalszych odcinkach nefronu, gdzie ich resorpcja jest niezależna od siebie i dlatego mocz ostateczny może być hipotoniczny lub hipertoniczny w stosunku do osocza.

^ Zagęszczanie i rozcieńczanie moczu.

W procesie zagęszczania lub rozcieńczania moczu główną rolę odgrywa pętla Henlego. Ramię wstępujące pętli Henlego jest nieprzepuszczalne dla wody, a jony sodu są transportowane czynnie ze światła kanalika do śródmiąższu, a jony Cl~ biernie są wraz z nimi transportowane. Wskutek tego procesu rośnie ciśnienie osmotyezne w przestrzeni okołokanalikowej, co powoduje przenikanie wody z ramienia zstępującego pętli Henlego do środowiska hipertonicznego i zagęszczanie zawartości kanalika. Woda przenika następnie do naczyń prostych, a jej nadmiar przechodzi do układu żylnego. W ramieniu wstępującym pętli Henlego płyn kanalikowy staje się hipotoniczny, bo usuwany jest z niego NaCl.

W ramieniu zstępującym i wstępującym płyn przemieszcza się w kierunku przeciwnym, w związku z czym różnica stężeń między obu ramionami jest niewielka, lecz na długości pętli różnice te sumują się {efekt wzmacniacza przeciwprądowego) i warunkują charakterystyczny rozkład ciśnienia osmotycznego (NaCl + mocznik), które wzrasta w kierunku od kory do rdzenia nerki.

Hipotoniczny płyn spływający z kanalika dalszego do zbiorczego może ulec dalszemu zagęszczeniu pod wpływem hormonu antydiuretycznego (ADH, wazopresyna). W jego obecności ściana kanalika zbiorczego staje się przepuszczalna dla wody, która dyfunduje do hipertonicznego środowiska i w miarę zbliżania się do szczytu brodawki nerkowej mocz staje się coraz bardziej zagęszczony. Przy niskim stężeniu wazopresyny wydalany jest mocz rozcieńczony.

Ot)    C%1/Vy/Wi ^    ^ 1-fO oUa^i P CŁ i JoW    ^|C^?sX'V(_jZ

•    cit ^