0000007

2

3

A

5

6

Obciążanie Stop*	<=» co *0 «*© C»
	c» c»
	r r	r /-//	\ V
	\ \	Iz. L	\- \
	/ /	\ X f	* /* /
	LL	, t \ \	/ i
	_[HnrmrmTTmm.		UllRinnninnm
	liii
	____
tO“	—--..............—

Ryc. 7. Cykl chodu: 1 — obciążenie prawej i lewej stopy podczas pełnego cyklu chodu, 2 — rotacje miednicy w płaszczyźnie poziomej, 3 — rotacja tułowia w płaszczyźnie poziomej, 4 — rotacja miednicy w płaszczyźnie czołowej, 5 — boczne przesunięcia miednicy w płaszczyźnie czołowej, 6 — tor ruchu środka ciężkości ciała w płaszczyźnie

strzałkowej.

ciężkości ma więc charakter sinusoidy w płaszczyźnie strzałkowej oraz poziomej, o wychyleniach nie przekraczających 5 cm (ryc. 7).

W uproszczonej analizie chodu przedmiotem naszej uwagi będzie ruch członów jednej kończyny w przestrzeni oraz względem siebie pod wpływem sił działających na nie:

a)    siły ciążenia równej masie ciała,

b)    siły podporu podłoża równej sile ciążenia,

c)    siły mięśni działających na człony kończyny.

Patrząc na kończynę z boku stwierdzamy, że powtarza ona serię ruchów przy każdym kroku, naprzemiennie opierając się na podłożu stopą i przesuwając podpartą sobą masę ciała ku przodowi, a następnie przenosząc się nad podłożem ku przodowi do następnego punktu oparcia stopy na podłożu. Umownie za początek pełnego cyklu chodu uważamy zetknięcie pięty przenoszonej ku przodowi kończyny z podłożem. Za koniec cyklu natomiast — ponowne zetknięcie z podłożem pięty tej samej kończyny, po pełnej realizacji przez nią obu faz cyklu.

Cykl chodu składa się z dwóch faz. Faza podparcia obejmuje 60% czasu trwania całego cyklu. Pozostałe 40% przypada na fazę wymachu. Obie fazy dzielimy na okresy, których nazwy łączą się z zachodzącymi w nich zjawiskami kinematycznymi.

Podczas trwania fazy podparcia kończyna pozostająca w kontakcie z podłożem przejmuje na siebie masę ciała i jest poddawana działaniu siły oporu podłoża. Zadaniem sił mięśniowych w tych warunkach jest przeciwstawianie się obu tym siłom w celu umożliwienia stabilnego podparcia i przeniesienia masy ciała podczas trwania fazy.

Stosownie do zachodzących zjawisk kinematycznych fazę podparcia dzielimy na 4 okresy:

a)    okres kontaktu pięty z podłożem,

b)    okres kontaktu całej stopy z podłożem,

c)    okres unoszenia pięty od podłoża,

d)    okres odepchnięcia się palcami od podłoża.

Pierwszy okres fazy, trwający ok. 15% czasu całego cyklu, rozpoczyna się kontaktem pięty z podłożem. Pod wpływem działania mięśnia trój-głowego łydki, przy czynnym oporze mięśni zginaczy grzbietowych stopy, rozpoczyna się ruch zginania podeszwowego stopy opartej na guzie piętowym. W realizacji tego ruchu odgrywa również pewną rolę siła ciążenia, działająca na stopę na wysokości stawu skokowego, oraz siła oporu podłoża, działająca w miejscu oparcia stopy na podłożu. Ruchowi temu towarzyszy lekkie zgięcie kolana i biodra. Zjawiska te wpływają na złagodzenie wstrząsu, udzielającego się ciału przy przejęciu jej masy przez kończynę rozpoczynającą fazę podparcia. W chwili oparcia stopy całą powierzchnią podeszwową rozpoczyna się następny okres fazy podparcia. W okresie tym, trwającym 15% czasu całego cyklu, następuje ustabilizowanie stopy na podłożu i przesuwanie podpartej przez kończynę masy ciała ku przodowi. Goleń wykonuje w tym czasie ruch kątowy ku przodowi, wokół osi stawu skokowego. Towarzyszące temu kolejno zginanie, a następnie prostowanie kończyny w stawach kolanowym i biodrowym, umożliwia przesunięcie masy ciała nad wyprostowaną koń-czyną podpórczą. Środek ciężkości ciała, przesuwając się wzdłuż wstępującego ramienia sinusoidy swego toru, osiąga w tym czasie najwyższy punkt położenia. W tym momencie kończy się drugi okres fazy podparcia i zaczyna trzeci, trwający 25% czasu całego cyklu.

Na skutek obniżania się środka ciężkości masy ciała po ramieniu zstępującym sinusoidy masa ciała wspomaga swą energią ruch kończyny przy współudziale mięśni zginaczy podeszwowych stopy oraz czynnej kontroli stabilizacji kończyny. Okres ten rozpoczyna się uniesieniem pięty od podłoża, a następnie zgięciu ulega kolano i biodro. Krótko przed zgięciem kolana kończyna przeciwna, kończąc fazę wymachu, dotyka piętą podłoża i przygotowuje się do przejęcia masy ciała, przesuwanej sukcesywnie ku przodowi. Przesuwający się po swym sinusoidalnym torze

15