0000025 2

152 Fizykoterapia

kraczający 30 000 drgań na sekundę nazywamy prądem wielkiej częstotliwości (WCZ). Przy bardzo dużej wartości, sięgającej milionów okresów na sekundę, kłopotliwe jest operowanie liczbami milionowymi, dlatego używa się technicznego pojęcia fal dotyczących poszczególnych częstotliwości, podając ich długość w metrach, decymetrach i centymetrach. Fałe WCZ są stosowane w elektrolecz-nictwie z powodu absorpcji w tkankach energii elektromagnetycznej i przetworzenia jej w energię cieplną.

Mechanizm powstawania ciepła pod wpływem fal elektromagnetycznych WCZ polega na wywoływaniu w tkankach polaryzacji jonowej i przemieszczaniu z wielką częstotliwością jonów ujemnych w kierunku anody, dodatnich zaś w kierunku katody. Znajdujące się w tkankach tzw. dipole (cząsteczki, których ładunki elektryczne znajdują się na przeciwległych biegunach) wykonują pod wpływem drgań pola elektromagnetycznego WCZ przestrzenne ruchy wahadłowe lub obrotowe, ocierają się o siebie, powodując, zgodnie z prawem Joule'a, straty energii (straty przewodnictwa) wydzielającej się w postaci ciepła, nazywanego ciepłem endogennym.

Metody ełektroterapeutyczne prądami WCZ

Arsonwalizacja. Pierwszym, który zastosował (1891) w medycynie prądy WCZ, był d’Arsonval. Do wytwarzania tych prądów używano dawniej aparatów tzw. iskiernikowych. Urządzenie takie składa się z obwodu drgającego i cewki indukcyjnej. która jest aplikatorem, bańką szklaną opróżnioną z powietrza, w której jest zatopiona metalowa elektroda. W celach leczniczych przemieszcza się ją w pewnej odległości od skóry, co powoduje wyładowania iskier w tej przestrzeni, które wywierają wpływ na skórne naczynia krwionośne i zakończenia nerwowe.

Diatermia krótkofalowa (DKF). Działanie DKF polega na przegrzaniu tkanek głęboko położonych pod wpływem pola elektrycznego lub magnetycznego. Wyróżnia się metodę kondensatorową i indukcyjną. W metodzie kondensatorowej, cząsteczki tkanek będące dialektrykami, na które działa pole elektryczne WCZ, ulegają prądowa przesunięcia, będącego przeciwieństwem prądu przewodzenia w przewodniku elektryczności. Prąd przesunięcia zaczyna się tam. gdzie na granicy przewodnika elektryczności występuje dielektryk, uniemożliwiający dalsze przewodzenie elektryczności. W tkankach występuje tzw. ciepło endogenne. W metodzie indukcyjnej cząsteczki tkanek nie znajdują się w polu elektrycznym, lecz w polu magnetycznym, indukowanym przez prąd WCZ, przepływający przez cewkę. Rytmicznie zmieniające się pole ma komponenty elektryczny i magnetyczny. W polu bliskim cewki komponent magnetyczny przeważa nad elektrycznym. Powstające w organizmie tzw. prądy wirowe (o obwodach zamkniętych) lepiej nagrzewają tkanki o dużej zawartości wody (np. mięśnie, krew), a więc te charakteryzujące się dużym przewodnictwem elektrycznym. Zmienne pole magnetyczne w cewce indukuje prądy wirowe wewnątrz ciała, które wzbudzają oscylacje jonów w elektrolitach tkankowych, powodując powstawanie ciepła. W miarę oddalania ciała od cewki zmniejsza się siła zmiennego pola magnetycznego, a więc i działania ciepła.

Impulsowe pole magnetyczne WCZ. Wyniki badań przeprowadzanych w latach ostatnich wykazały leczniczy wpływ impulsowego pola magnetycznego wielkiej częstotliwości. Podstawowym celem tych badań było wprowadzenie do elek-trolecznictwa pulsującego pola magnetycznego WCZ o zmniejszonym efekcie cieplnym w celu leczenia stanów chorobowych, w których przegrzanie tkanek nie jest wskazane. W metodzie tej tkanki zostają poddane działaniu impulsów tego pola, które są oddzielone od siebie przerwami dostatecznie długimi, aby wytworzone ciepło uległo rozpraszaniu. Generatory wytwarzają drgania elektromagnetyczne o częstotliwości 20-30 MHz.

Diatermia mikrofalowa. Mikrofale zajmują obszar widma elektromagnetycznego pomiędzy krótkimi falami WCZ z jednej strony a falami promieniowania podczerwonego z drugiej. Obszar mikrofal obejmuje zakres fal o długości 1 m-1 mm. W zakresie tym wyróżnia się tzw. mikrofale decymetrowe. Częstotliwości drgań pola elektromagnetycznego i długości mikrofal są następujące: mikrofale decymetrowe

433,92 MHz = 69,00 cm    2375,00 MHz = 12,62 cm

915,00 MHz = 32,80 cm    2425,00 MHz = 12,40 cm

Diatermia mikrofalowa polega na przegrzewaniu tkanek energią fal elektromagnetycznych wypromieniowanych poprzez specjalny nadajnik. Jest to antena dipolowa umieszczona w reflektorze skupiającym i ukierunkowującym fale. Przyjmuje się, że mniej więcej 50% mikrofal padających na skórę zostaje odbitych i rozproszonych, a pozostała część ulega absorpcji na głębokości ok. 7 cm. Z absorpcją mikrofal wiąże się pojęcie tzw. głębokości połówkowej. Jest to głębokość w tkance, na jakiej energia mikrofal maleje do połowy-. W tkance tłuszczowej (słabe pochłanianie energii mikrofal) głębokość połówkowa wynosi ok. 7 cm. W tkance mięśniowej (większe pochłanianie energii mikrofal) głębokość ta wynosi ok. 1 cm. Ma to duże znaczenie praktyczne, diatermią mikrofalową bowiem