0000049

50

W. Wożniak

zie, które leżą ku tyłowi od tętnicy kręgowej i łączą się następnie w pojedynczy pień, otrzymujący również gałązkę od zwoju kręgowego. Nerw ten przebiega ku górze wzdłuż tętnicy kręgowej i łączy się ze wszystkimi nerwami rdzeniowymi szyjnymi. Odchodzące od niego gałązki tworzą splot wokół tętnicy kręgowej wspólnie z gałęziami od zwoju szyjnego środkowego oraz od gałęzi łączących szarych. Ku górze splot ten przedłuża się w splot tętnicy podstawnej. W nerwie kręgowym i w splocie znajdują się liczne zwoje widoczne nawet makroskopowo. Liczba komórek w tych zwojach waha się od 7 do 24 708. Włókna nerwu kręgowego są głównie bezmielinowe, ale znajdują się także w nim włókna mielinowe. Włókna bezmielinowe uważane są za pozazwojowe współczulne. j Nerw kręgowy zawiera także aferentne (czuciowe) włókna nerwów rdzenio- i wych do okostnej, więzadeł oraz opony twardej. Połączenia liczne nerwu krę- I gowego oraz obecność zwojów w nerwie i splocie kręgowym stanowią także dodatkowe źródła włókien współczulnych dla nerwów rdzeniowych, a także i powodują zatarcie charakteru metamerycznego splotu oponowego.

POŁĄCZENIA NERWÓW RDZENIOWYCH Z NERWAMI CZASZKOWYMI

Wśród połączeń nerwów rdzeniowych z nerwami czaszkowymi należy wy- I różnić:    /

1.    Połączenia bezpośrednie.

2.    Połączenia poprzez gałęzie łączące szare.

3.    Połączenia poprzez sploty okołonaczyniowe utworzone przez włókna ner- ] wów pni współczulnych.

4.    Połączenia poprzez splot oponowy.

Bezpośrednie połączenia między nerwami rdzeniowymi szyjnymi i czaszko- I wymi dotyczą trzech ostatnich nerwów czaszkowych (X, XI i XII). Nerwy te lub ich zwoje (np. zwój dolny nerwu błędnego) łączą się bezpośrednio z gór- \ nymi nerwami rdzeniowymi szyjnymi, lub też gałęzie nerwów i splotów rdze- j niowych łączą się z gałęziami nerwów czaszkowych (np. nerw uszny tylny od j twarzowego łączy się z nerwem usznym wielkim lub gałąź uszna nerwu błęd- ] nego łączy się z nerwem usznym wielkim albo potylicznym mniejszym itp.). 1 Sądzi się nawet, że niektóre nerwy rdzeniowe prowadzą włókna aferentne (czu- J ciowe) do nerwów czaszkowych (19, 33, 40).

Połączenia poprzez gałęzie łączące obserwuje się pomiędzy górnymi nerwami i rdzeniowymi szyjnymi oraz zwojami nerwu błędnego (ryc. 3) i językowo-gar- 3 dłowego. Gałęzie łączące szare ze zwoju szyjnego górnego, które dochodzą do j zwojów nerwu IX i X, mogą przechodzić ku tyłowi od zwoju szyjnego i docho- 1 dzić do nerwów rdzeniowych; połączenia takie opisuje Siwe (37).

Najliczniejsze połączenia między nerwami czaszkowymi a rdzeniowymi odbywają się poprzez sploty okołonaczyniowe. Są to także połączenia najbardziej skomplikowane. Sploty te to przede wszystkim splot tętnicy kręgowej oraz splot tętnicy szyjnej.

Sploty te, mające połączenia prawie ze wszystkimi nerwami czaszkowymi, i oprócz włókien współczulnych zawierają także włókna aferentne (czuciowe), j pochodzące od ostatnich nerwów czaszkowych oraz od nerwów rdzeniowych szyjnych. O połączeniach tych wspomina m. in. Kuntz (22, 23). W badaniach doświadczalnych autor ten wykazał, że włókna aferentne nerwów rdzeniowych piersiowych i szyjnych przechodzą przez zwój szyjny dolny, gdzie łączą się ze splotem tętnicy szyjnej, dochodząc aż do odgałęzień nerwu trójdzielnego i twarzowego (22, 23, 17). Połączenia te wyjaśniają szereg zespołów neurologicznych oraz tzw. bólów rzutowanych (odległych).