0000063 2

dzy sobą rodzajem podstawników R₁₍ R₂ i R3. Reprezentują one wodór lub grupę metylową, natomiast we wszystkich przypadkach łańcuch boczny jest identyczny. Tokoferole stanowią w komórce aktywny system oksydoredukcyjny, gdyż mogą podlegać przemianom pokazanym na rys. 34. Ta ich właściwość została wykorzystana w przemyśle spożywczym, gdzie są stosowane jako przeciwutleniacze przy przechowywaniu tłuszczów

f

a CH_S CH, CH, tokoferole    fi    CH,    H    CH,

i    h    ch,    ch,

&    H    H    CH,

R, R, R,

XLVIII

Tłuszcze roślinne z reguły zawierają pewną ilość tokoferolu, który z tego względu może być uważany za naturalny przeciwutleniacz. Jest on ponadto dodawany celowo do tłuszczów jadalnych, jak margaryna czy masło, gdzie obok swej funkcji witaminowej wpływa na przedłużenie trwałości produktu.

Ponieważ stwierdzono niedawno, że znaczne ilości tokoferolu występują w mitochondriach, przyjęto, że główną ich funkcją biochemiczną jest ochrona bardzo czułego systemu mitochondrialnego przed nieodwracalnym utlenieniem, w obecności tworzących się nadtlenków tłuszczowych. Roli tej dowodzi między innymi fakt zaobserwowany u zwierząt karmionych pożywieniem nie zawierającym witaminy E, w mitochondriach których stwierdzono znaczne utlenienie wyżej nienasyconych kwasów tłuszczowych i równoczesne zmniejszenie aktywności biochemicznej tych struktur. Dodatek tokoferolu do diety zapobiegał opisanym niekorzystnym zjawiskom. Ponadto wielu badaczy uważa, że związki grupy witaminy E uczestniczą w charakterze pośredników przy oksydacyjnej fosforylacji (rozdz. 10).

Rys. 41. Oksydoredukcyjne przemiany tokoferolu

Tokoferole, ze względu na łatwość z jaką mogą przejść w jedną z form utlenionych, są podatne na działanie tlenu powietrza. Nato-