0063

Bogdan Rączkowski - BHP w praktyce Rozdział 3

Obowiązująca obecnie norma [X 639] dotyczy oświetlenia miejsc pracy we wnętrzach. Zastępuje do tej pory obowiązujące normy PN-71/E-02034 Urządzenia elektroenergetyczne. Oświetlenie elektryczne obiektów energetycznych oraz PN-84/E-02035 Oświetlenie wnętrz światłem elektrycznym. Wprowadza ona szereg nowych pojęć ujmujących szerzej zagadnienie oświetlenia stanowisk pracy, np. pojęcie otoczenia świetlnego.

Otoczenie świetlne to, oprócz wymaganych parametrów natężenia oświetlenia, zapewnienie jakościowych i ilościowych potrzeb człowieka, tj.:

-    wygody widzenia, przy której pracownicy mają dobre samopoczucie (wpływa to również pośrednio na wzrost wydajności pracy),

-    wydajności wzrokowej, przy której pracownicy są w stanie wykonywać zadania wzrokowe, nawet w trudnych warunkach i w wydłużonym czasie,

-    bezpieczeństwa.

Przy ocenie otoczenia świetlnego bierze się pod uwagę:

•    rozkład luminancji,

•    natężenie oświetlenia,

•    olśnienie,

•    kierunkowość światła,

•    oddawanie barw i wygląd barwy światła,

•    migotanie,

•    światło dzienne.

Kryteria te stosuje się przy projektowaniu nowych urządzeń oświetleniowych oraz przebudowie i eksploatacji istniejących.

Wymagania oświetleniowe dotyczące stref, zadań i czynności obejmują, podane w formie tabelarycznej:

-    eksploatacyjne natężenie oświetlenia E_m - wartość, od której nie może być mniejsza wartość średniego natężenia oświetlenia na określonej powierzchni,

-    granicę ujednoliconej oceny olśnienia UGR_L. Wartość UGR dla danej instalacji oświetleniowej nie powinna przekroczyć wartości podanej w tabeli,

-    minimalne wartości wskaźnika oddawania barw R_a. Maksymalna wartość wskaźnika wynosi 100. Liczba ta maleje wraz ze spadkiem jakości oddawania barw. Nie zaleca się stosowania lamp ze wskaźnikiem mniejszym niż 80 we wnętrzach, gdzie ludzie pracują dłuższy czas.

Przykładowe wymagania dotyczące różnych wnętrz, zadań i czynności podano poniżej

. Rodzaj wnętrza, zadania lufa czynności ■ ■ ■ ' ■	mm	UGRł	Ra	Uwagi
Strefy komunikacji i korytarze	100	28	40	1)    natężenie oświetlenia na poziomie podłogi, 2)    R, i UGR jak w obszarach przyległych, 3)    150 lx, gdy pojazdy są na drodze, 4)    oświetlenie wejść i wyjść powinno być takie, aby unikać nagłych zmian natężenia oświetlenia w strefie przejściowej między wnętrzem budynku i strefą zewnętrzną w ciągu dnia lub w nocy, 5)    zaleca się unikania olśnienia kierowców i pieszych
Schody, ruchome schody i chodniki	150	25	40
Stofówki, spiżarnie	200	22	80
Szatnie, umywalnie, łazienki, toalety	200	25	80
Pomieszczenia z urządzeniami technicznymi, rozdzielczymi (sterownie)	200	25	60
Składy, magazyny	100	25	60
Strefy pakowania i wysyłania	300	25	60
Strefy magazynowe z regałami (przejścia z obsługą)	150	22	60	: C l i
Spawanie	300	25	60
Zgrubna i średnia obróbka skrawaniem (tolerancja >.0,1 mm)	300	22	60
Precyzyjna obróbka skrawaniem, szlifowanie (tolerancja < 1 mm)	500	19	60
Trasowanie, sprawdzanie	750	19	60
Przygotowanie powierzchni i lakierowanie	750	25	80
Biura - pisanie ręczne, obsługiwanie klawiatury, czytanie, przetwarzanie danych	500	19	80	Praca z monitorami ekranowymi
Archiwa	200	25	80
Biura - kreślenie techniczne	750	16	80
Pokoje spotkań i konferencji	500	19	80
Domy towarowe, sklepy: -    strefy sprzedaży -    strefa kasy	300 500	22 19	80 80	Zalecenia dotyczące natężenia oświetlenia i UGR zależą od rodzaju sklepu
Szkoły: -    sale lekcyjne, pokoje nauczycielskie, -    tablice -    sale wykładowe	300 500 500	19 19 19	80 80 80	Zaleca się oświetlenie sterowane Ochrona przed lustrzanymi odbiciami światła Zaleca się oświetlenie sterowane

W przepisach budowlanych [Q 053] określono wymagania dla oświetlenia awaryjnego.

127