010 7

Fotosynteza - ujarzmianie energii 193

„ o

° CD O —

o

N O Q) O)

>Ś&

co

2n

£ o-

400    500    600    700

Długość fali (nm)

£

c

Rycina 8-9. Widma absorpcji chlorofilów a i b oraz widmo działania fotosyntezy. Linia biała ciągła oznacza widmo absorpcji chlorofilu a. Linia biała przerywana obrazuje widmo absorpcji chlorofilu b. Chlorofile pochłaniają światło głównie w niebieskim i czerwonym zakresie widma. Linia czarna w górnej części rysunku (widmo działania fotosyntezy) przedstawia skuteczność różnych długości fal światła w zasilaniu fotosyntezy. Zauważ, jak ściśle sprzężone są widma absorpcji chlorofilu a i b z widmem działania fotosyntezy.

400

(b)

450

500    550    600

Długość fali świetlnej (nm)

650

700

Rycina 8-10. Doświadczenie Engelmanna udowadniające, jakie długości światła są najbardziej skuteczne w fotosyntezie, (a) Nitkowata zielenica - skrętnica (Spirogyra), wykorzystana przez Engelmanna w doświadczeniu, (b) Engelmann oświetlił nitkę Spirogyra światłem rozszczepionym w pryzmacie na barwne widmo, co sprawiło, że różne jej części były wystawione na działanie światła o różnych długościach fali. W doświadczeniu posłużył sic bakteriami tlenowymi, o których wiedział, że kierują się one ku tym obszarom nici zielenicy, gdzie wydziela się najwięcej tlenu. W badaniach mikroskopowych zauważył, że największe zagęszczenie bakterii było wzdłuż komórek znajdujących się w niebieskim i czerwonym zakresie widma. Oznaczało to, że najskuteczniejszy dla fotosyntezy jest niebieski i czerwony zakres widma, {a - Yisuals Unlimited/T. E. Adams)

było jeszcze wyrafinowanej aparatury. Engelmann wiedział, że w czasie fotosyntezy wytwarza się tlen i że niektóre ruchliwe bakterie są zwabiane do miejsc o największym stężeniu tlenu (ryc. 8-10/?). Określił on widmo działania fotosyntezy, obserwując, że bakterie kierują się do obszarów Spirogyra będących pod wpływem światła czerwonej i niebieskiej części widma. Fakt, że bakterie nie przemieszczały się w kierunku strefy światła czerwonego i niebieskiego, gdy w wodzie nie było zielenicy Spirogyra, przemawia za tym, że sama strefa światła o tych barwach nie jest czynnikiem przyciągającym