0114

Bogdan Rączkowski - BHP w praktyce Rozdział 5

^# urządzenia energetyczne ponad 60°C,

⁰ źródła promieniowania jonizującego,

⁸ niezabezpieczone źródła promieniowania ultrafioletowego i podczerwonego, ⁸ niezabezpieczone źródła promieniowania laserowego,

⁸ niezabezpieczone źródła promieniowania elektromagnetycznego,

⁸ nieprawidłowa, niezgodna z instrukcją obsługa tych źródeł promieniowania, ⁸ przechowywanie substancji żrących i parzących w nieodpowiednich opakowaniach,

⁸ niewłaściwy transport substancji żrących i parzących,

⁸ nieszczelności w układzie rurociągów przy transporcie technologicznym substancji żrących i parzących.

Sposoby ochrony przed poparzeniami

Ochronę przed poparzeniami może stanowić:

⁸ odpowiednia konstrukcja maszyn i urządzeń,

⁸ dobór odpowiedniego procesu technologicznego,

⁸ usunięcie człowieka ze strefy wpływów tych zagrożeń (zdalne sterowanie, automatyzacja procesu),

⁸ odizolowanie człowieka (stałe lub czasowe) przez zastosowanie technicznych środków ochrony, np. osłony, hermetyzacji itp.,

⁸ stosowanie środków ochrony osobistej.

ZAGROŻENIA POŻAROWE I WYBUCHOWE

Zagrożeniem pożarowym nazywamy zespół czynników wpływających na powstanie i rozprzestrzenianie się pożaru, a przez to zagrażających bezpieczeństwu życia ludzi.

Zagrożeniem wybuchowym nazywamy możliwość tworzenia przez palne gazy, pary palnych cieczy, pyły lub włókna palnych ciał stałych w różnych warunkach mieszanin z powietrzem, które pod wpływem czynnika inicjującego zapłon wybuchają, czyli ulegają gwałtownemu spalaniu połączonemu ze wzrostem ciśnienia.

Wiadomości ogólne o procesie spalania

Spalaniem nazywamy szybko przebiegającą reakcję egzotermiczną (z wydzieleniem ciepła), samoczynnie przemieszczającą się w przestrzeni wypełnionej materiałami palnymi w obecności utleniacza. Reakcji tej towarzyszy zjawisko świecenia.

Spalanie może być prowadzone celowo lub wystąpić w sposób niezamierzony i szkodliwy. W pierwszym przypadku mówimy o procesach spalania paliw dla celów technologicznych, w drugim zaś o pożarach lub wybuchach, kładąc nacisk na zabezpieczenie dóbr materialnych przed niepożądanym zapłonem, a jeżeli on już wystąpi, najskuteczniejszym i najszybszym przerwaniem reakcji spalania. Poniżej będziemy mówić o drugim przypadku.

Pożar lub wybuch może powstać, gdy zaistnieje czasowa i przestrzenna zbieżność następujących elementów:

•    materiału palnego,

•    czynnika utleniającego,

•    źródła zapłonu.

Nas będą interesowały przede wszystkim pożary i wybuchy, które mogą powstać w zakładzie pracy z uwagi na stosowanie tam często w dużych ilościach materiałów niebezpiecznych z punktu widzenia zagrożenia pożarowego. Poznanie mechanizmów powstania zapłonu pozwoli na podjęcie działań profilaktycznych, prowadzących do eliminowania nieprawidłowości w prowadzeniu procesów technologicznych, magazynowaniu itp.

Materiały palne, które będą traktowane jako niebezpieczne pożarowo, to:

« gazy palne (np. acetylen, metan, etan, wodór, propan-butan, amoniak, gaz ziemny),

•    ciecze palne o temperaturze zapłonu poniżej 328,15 K (55°C),

•    materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy palne,

⁹ materiały zapalające się samorzutnie na powietrzu,

■ materiały wybuchowe i pirotechniczne,

⁰ materiały ulegające samorzutnemu rozkładowi lub polimeryzacji,

⁰ materiały mające skłonności do samozapalenia.

Czynniki utleniające: tlen z powietrza, tlen w związkach nadtlenkowych, związki zawierające grupy bogate w tlen (azotanowe, azotynowe, nitrowe, chloranowe i inne), chlorowce (fluor, chlor, brom), siarka.

Źródła zapłonu. Poniżej przedstawiono rodzaje źródeł zapłonu:

RODZAJE ŹRÓDEŁ ZAPŁONU

punktowe	liniowe	powierzchniowe	pojemnościowe
- iskry elektryczne	- wyładowania	- gorqce powierzchnie	- gorące gazy
- iskry elektrostatyczne	atmosferyczne	- materiały	- reakcje chemiczne
ł- iskry mechaniczne	- wyładowania	pirotechniczne	- otwarty ogień
	snopiące	- fale uderzeniowe	L sprężanie
	L łuk elektryczny	-    promieniowanie świetlne i cieplne -    iskry spawalnicze	adiabatyczne

225