0095

Bogdan Rączkowski - BHP w praktyce Rozdział 5

cy lub przejściami na wysokości ponad 2,5 m od poziomu podłogi, powinny być osłonięte co najmniej od dołu trwałymi osłonami;

•    osłony stosowane na maszynach powinny uniemożliwiać bezpośredni dostęp do strefy niebezpiecznej; osłony niepełne [wykonane z siatki, blachy perforowanej, prętów itp.) powinny znajdować się w takiej odległości od elementów niebezpiecznych, aby przy danej wielkości i kształcie otworów nie było możliwe bezpośrednie dotknięcie tych elementów; odległości bezpieczeństwa określają Polskie Normy;

•    urządzenia ochronne stosowane przy maszynach powinny spełniać następujące ogólne wymagania:

-    zapewniać bezpieczeństwo zarówno pracownikowi zatrudnionemu bezpośrednio przy obsłudze maszyny, jak i osobom znajdującym się w jej pobliżu,

-    działać niezawodnie, posiadać odpowiednią trwałość i wytrzymałość,

-    funkcjonować samoczynnie, niezależnie od woli i uwagi obsługującego, w przypadkach gdy jest to celowe i możliwe,

-    nie mogą być łatwo usuwane lub odłączane bez pomocy narzędzi,

-    nie mogą utrudniać wykonywania operacji technologicznej ani ograniczać możliwości śledzenia jej przebiegu oraz nie mogą powodować zagrożeń i dodatkowego obciążenia fizycznego lub psychicznego pracowników;

⁸ urządzenia ochronne przy maszynach szczególnie niebezpiecznych powinny być tak skonstruowane, aby:

-    zdjęcie, otwarcie lub wyłączenie urządzenia ochronnego powodowało natychmiastowe zatrzymanie maszyny bądź jej niebezpiecznych elementów lub też niemożliwe było zdjęcie albo otwarcie osłony podczas ruchu osłanianych elementów,

-    ponowne założenie, zamknięcie lub włączenie urządzenia ochronnego nie uruchamiało automatycznie maszyny;

WAŻWE: Używanie maszyny bez wymaganego urządzenia ochronnego lub przy jego nieodpowiednim stosowaniu jest niedopuszczalne.

⁸ szczegółowe wymagania dla urządzeń ochronnych określają Polskie Normy;

⁸ maszyny i narzędzia oraz ich urządzenia ochronne powinny być utrzymywane w stanie sprawności technicznej i czystości zapewniającej użytkowanie ich bez szkody dla bezpieczeństwa i zdrowia pracowników oraz stosowane tylko w procesach i warunkach, do których są przeznaczone.

Urządzenia ochronne można podzielić na [X 724]:

⁸ osłony ochronne:

-    do ochrony osób przed zagrożeniami mechanicznymi,

-    termiczne,

-    dielektryczne;

•    urządzenia ochronne odległościowe:

-    ogrodzenia ochronne,

-    pomosty naciskowe wyłączające [X 732],

-    pomosty naciskowe włączające [X 732],

-    urządzenia ochronne oburęczne [X 709],

-    urządzenia ochronne bezdotykowe [X 742],

-    urządzenia ochronne odsuwające;

•    urządzenia blokujące [X 725].

Osłony przed zagrożeniami mechanicznymi. Przez pojęcie osłony rozumiemy fizyczną zaporę przeznaczoną specjalnie do zapewnienia ochrony. W zależności od budowy, osłona jest nazywana obudową, pokrywą, ekranem, drzwiami, osłoną pełną itd.

W zależności od pełnionej funkcji osłona może być:

•    stała - połączona z miejscem zainstalowania na stałe albo za pomocą elementów mocujących (śrub, nakrętek itd.), tak że usunięcie lub otwarcie jej bez

użycia narzędzi jest niemożliwe; do takich osłon zaliczamy:

-    obudowę, osłonę uniemożliwiającą dostęp do strefy zagrożenia ze wszystkich stron,

-    osłonę odległościową, która dzięki swoim wymiarom uniemożliwia lub ogranicza dostęp do strefy zagrożenia (np. ogrodzenie);

•    ruchoma - która może być otwierana bez użycia narzędzi (np. na zawiasach,

prowadnicach itd.); do takich osłon zaliczamy [X 715]:

-    osłonę z napędem mechanicznym, poruszaną za pomocą energii z innego źródła niż praca człowieka lub siła ciężkości,

-    osłonę zamykającą się samoczynnie, poruszaną za pomocą elementu maszyny, obrabianego przedmiotu, wracającą następnie samoczynnie do położenia zamknięcia z chwilą, kiedy obrabiany przedmiot wykonał wymagane przejście (np. osłona ręcznej pilarki tarczowej),

-    osłonę sterującą, wyposażoną w urządzenie blokujące w taki sposób, że funkcje maszyny stwarzające zagrożenie nie mogą być realizowane do chwili zamknięcia osłony,

-    osłonę nastawną, nastawianą jako całość lub zawierającą elementy nastawiane (np. osłona teleskopowa),

-    osłonę blokującą, sprzężoną z urządzeniem blokującym funkcje stwarzające zagrożenie do chwili zamknięcia osłony,

-    osłonę blokującą z urządzeniem ryglującym sprzężoną w taki sposób, że funkcje maszyny stwarzające zagrożenie nie mogą być realizowane do chwili zamknięcia i zaryglowania maszyny; osłona pozostaje zamknięta i zaryglowana do czasu zakończenia operacji stwarzającej zagrożenie

-    osłonę w położeniu zamkniętym spełniającą funkcję uniemożliwienia lub ograniczenia dostępu do strefy zagrożenia i/lub ograniczenia narażenia na zagrożenia, takie jak hałas, promieniowanie itd.

187