0096

Bogdan Rączkowski - BHP w praktyce Rozdział 5

Osłona termiczna chroni człowieka i/lub elementy, mechanizmy, układy maszyny albo urządzenia przed oddziaływaniem termicznym innych elementów, mechanizmów i układów, a także otaczającego środowiska.

Osłona dielektryczna chroni ciało człowieka i/lub elementy maszyny albo urządzenia przed zetknięciem się z elementami instalacji elektrycznej i urządzeniami elektrycznymi znajdującymi się pod napięciem przekraczającym napięcie bezpieczne.

Urządzenia ochronne odległościowe mają za zadanie zapobiegać niebezpiecznym oddziaływaniom maszyn i urządzeń produkcyjnych na człowieka za pomocą jednego lub łącznie kilku z następujących sposobów:

° zapobieganie dostępowi ludzi do strefy zagrożenia podczas eksploatacji maszyn i urządzeń produkcyjnych,

° zatrzymanie ruchu niebezpiecznych części maszyn i urządzeń produkcyjnych wcześniej niż część ciała człowieka znajdzie się w strefie zagrożenia,

° zapobieganie uruchomieniu maszyn i urządzeń produkcyjnych wówczas, gdy człowiek lub jego część ciała znajduje się w strefie zagrożenia,

⁰ niezawodne i dokonane w określonym czasie usunięcie człowieka ze strefy zagrożenia,

⁰ usunięcie źródła zagrożenia na bezpieczną odległość.

Takie funkcje ochronne spełniają niżej omówione urządzenia:

Ogrodzenia ochronne podatne powinny zapobiegać swobodnemu dostępowi do stref zagrożenia, a w razie poruszenia wykluczać lub wyłączać ruch niebezpiecznej części. Ochronna funkcja ogrodzeń ochronnych podatnych nie może być naruszona spadkiem wartości parametrów zasilania lub przerwą w zasilaniu energią.

Pomosty naciskowe wyłączające mają zapobiegać wtargnięciu człowieka w strefę zagrożenia przez zatrzymanie mchu niebezpiecznej części po nastąpnięciu przez niego na pomost. Ruch roboczy może być kontynuowany tylko po zdjęciu obciążenia z pomostu i ponownym włączeniu maszyny lub urządzenia produkcyjnego.

Pomosty naciskowe włączające mają na celu włączenie maszyny lub urządzenia produkcyjnego tylko w przypadku, gdy znajduje się na nim człowiek. Każde ponowne włączenie powinno być możliwe tylko po wtórnym nacisku na pomost włączający.

Urządzenia ochronne oburęczne powinny zapewniać uruchomienie każdego ruchu roboczego maszyny lub urządzenia jednoczesnym działaniem obu rąk na elementy sterownicze (przyciski lub dźwignie). Przedwczesne zwolnienie jednego z elementów sterowniczych urządzenia ochronnego oburęcznego w czasie ruchu niebezpiecznej części powinno spowodować zatrzymanie się lub powrót niebezpiecznej części maszyny czy urządzenia produkcyjnego do pozycji wyjściowej w czasie krótszym niż człowiek może sięgnąć ręką do strefy zagrożenia. Jeżeli jeden z elementów sterowniczych urządzenia oburęcznego blokowany jest długotrwale, to wykonanie następnego ruchu powinno być niemożliwe.

Urządzenia ochronne bezdotykowe usytuowane przy (lub, na) maszynach lub urządzeniach produkcyjnych (np. fotokomórka) powinny być takie, aby do strefy zagrożenia można było wniknąć tylko przez ich pole ochronne oraz aby między maszyną czy urządzeniem produkcyjnym a polem ochronnym nie mógł znaleźć się nikt bez zadziałania urządzenia. Bezpieczna odległość (nie mniejsza niż 0,1 m) powinna być taka, aby wskutek naruszenia pola ochronnego nie można było wniknąć do strefy zagrożenia wcześniej, niż będzie zakończony lub przerwany ruch roboczy maszyny czy innego urządzenia produkcyjnego.

Urządzenia ochronne odsuwające powinny usuwać człowieka lub części jego ciała za granicę strefy zagrożenia wcześniej niż powstanie niebezpieczeństwo, a także uniemożliwiać powrót części ciała człowieka do strefy zagrożenia przed zakończeniem ruchu roboczego lub przy powstaniu w tym czasie innego zagrożenia. Przy usuwaniu nie powinny powstawać niebezpieczne uderzenia urządzenia ochronnego o ciało człowieka.

Dobór typów osłon

Jeżeli w wyniku oceny ryzyka zostanie ustalona konieczność użycia osłon, należy je dobierać, kierując się następującymi kryteriami doboru [X 715]:

•    prawdopodobieństwo i przewidywana ciężkość każdego urazu, wynikające z oceny ryzyka,

⁰ użytkowanie maszyny zgodnie z przeznaczeniem,

•    zagrożenia stwarzane przez maszynę,

•    rodzaj i częstość dostępu.

W zależności od liczby i lokalizacji zagrożeń zaleca się dobierać osłony z zachowaniem niżej podanej kolejności:

•    osłony miejscowe uniemożliwiające dostęp do pojedynczych stref zagrożenia, jeżeli liczba tych stref jest mała,

•    osłona obejmująca wszystkie strefy zagrożenia, jeżeli liczba i wymiary tych stref są duże,

•    miejscowa osłona odległościowa, jeżeli liczba osłanianych stref zagrożenia jest mała, a zastosowanie osłony w postaci obudowy jest niepraktyczne.

Biorąc pod uwagę charakter i częstotliwość dostępu do maszyny, dobór osłon chroniących przed zagrożeniami, jakie powodują części ruchome, powinno się przeprowadzić zgodnie ze schematem.

189