0136

Bogdan Rączkowski - BHP w praktyce Rozdziat 6

Prace szczególnie uciążliwe lub szkodliwe dla zdrowia kobiet [Q 261]

Dla kobiet w ciąży:

•    prace w warunkach narażenia na drgania działające na organizm przez kończyny górne, których:

-    wartość sumy wektorowej skutecznych, ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych X, Y, Z, przy ośmiogodzinnym działaniu drgań na organizm, przekracza 1 m/s^z,

-    maksymalna wartość sumy wektorowej skutecznych, ważonych częstotliwościowo przyspieszeń drgań wyznaczonych dla trzech składowych kierunkowych X, Y, Z, dla ekspozycji trwających 30 minut i krótszych, przekracza 4 m/s²,

⁰ wszystkie prace w warunkach narażenia na drgania o ogólnym oddziaływaniu na organizm człowieka.

Oddziaływanie wibracji na organizm

Wibracja oddziałuje na organizm zarówno w miejscu styczności tkanek ze źródłem drgań, jak i na funkcje organów jako całości przez układ nerwowy. Powstające w wyniku wibracji zmiany chorobowe noszą nazwę zespołu wibracyjnego. Objawy chorobowe dotyczą przede wszystkim:

⁰ układu krążenia krwi, zwłaszcza naczyń obwodowych (niedokrwienie ograniczonej części ciała z uwagi na uszkodzenia drobnych naczyń krwionośnych, skurcz naczyń w obszarze bezwiednego kontaktu z elementem drgającym, obniżenie temperatury skóry rąk),

•    układu kostno-stawowego (najczęściej spotyka się torbiele kostne, zmiany zwyrodnieniowe dotyczące stawów nadgarstkowych i łokciowych, a także kręgosłupa),

•    układu nerwowego (zaburzenie czucia, zmniejszenie wrażliwości, bóle kończyn rąk i nóg, uszkodzenie nerwów obwodowych, zmiany zwyrodnieniowe w komórkach rdzenia kręgowego i mózgu),

“ zaburzeń czynności przewodu pokarmowego,

•    zaburzeń ogólnych (osłabienie, zawroty głowy, bezsenność, zmiany usposobienia).

Przy ocenie narażenia na wibrację, szczególnie miejscową, należy brać pod uwagę wspomagający wpływ zimna na występowanie zmian chorobowych. Dotyczy to pracy w chłodzie na otwartej przestrzeni (bez rękawic) wczesną wiosną, jesienią i zimą - powstają wtedy warunki szczególnie sprzyjające powstawaniu zespołu wibracyjnego.

Profilaktyka medyczna

Szybkość zmian w organizmie pracownika składająca się na obraz kliniczny zespołu wibracyjnego zależy w dużej mierze od wrażliwości osobniczej. U osób szczególnie wrażliwych zmiany powstają już po kilkunastu miesiącach.

Dlatego niezmiernie ważne są badania profilaktyczne wstępne i okresowe. Poniżej podano zakresy tych badań zgodnie z [Q 257].

	Czynnik	Badania wstępne		Badania okresowe		Częstotliwość badań	Ostatnie badania okresowe		Narządy ■ (układy) krytyczne
lp-	szkodliwy lub uciążliwy	lekarskie	'• /pbmocnleze	lekarskie	pomocnicze		lekarskie	pomocnicze
1.	Drgania mechaniczna (wibracja) przekazywane na kończyny górne	ogólne, ze zwróceniem uwagi na układy: naczyniowy, nerwowy I kostny w zakresie kończyn górnych	próba oziębiania z termometrię skórną i próbą uciskową: ocena czucia wibracji metodą pales-tezjome-tryczną; zdjęcie rtgrąk I stawów łokciowych	ogólne, ze zwróceniem uwagi na uldady: naczyniowy, nerwowy i kostny w zakresie kończyn górnych	próba oziębiania z termometrią skórną I próbą uciskową; ocena auda wibracji metodą pales-tczjome-tryczną: w zależnośd od potrzeb - zdjęcie rtg rąk i stawów łokciowych	pierwsze badanie okresowe po roku pracy, następne co 3 lata	ogólne, ze zwróceniem uwagi na układy: naczyniowy, ner-Y/owy I kostny w zakresie kończyn górnych	próba oziębiania z termometrią skórną i próbą uciskową; ocena auda wibracji metodą pales-tezjometrynną	obwodowy układ naczyniowy, nerwowy i kostny w zakresie koń-ayn górnych
2.	Drgania mechaniczne przekazywane na cale dało (wibracja ogólna)	ogólne: neurologiczne	w zależności od wskazań - zdjęria rtg kręgosłupa lędźwi owo--knryżowego	ogólne; W zależnośd od wskazań -neurologiczne	w zależności od wskazań -zdjęcia rtg kręgosłupa lędźwiowo--krzyżowcgo	co 4 lata	ogólne; neurologiczne	w zależności od wskazań -zdjęda rtg kręgosłupa lędźwlowo--krzryżowogo	kręgosłup; układ nerwowy

Uwagi do poz.:

1.    Gdy okres pracy w narażeniu na drgania mechaniczne przekazywane na kończyny górne trwa krócej niż 5 lat i ostatnie badanie okresowe nie ujawniło zmian wskazujących na rozwój choroby wibracyjnej - nie ma potrzeby powtórnego wykonywania zdjęć rentgenowskich kości rąk i stawów łokciowych.

2.    W przypadku skarg na zawroty głowy należy przeprowadzić badanie błędnika.

Działania profilaktyczne

Ochrona przed oddziaływaniem drgań polega na stosowaniu poniższych zaleceń.

W przypadku drgań miejscowych:

•    siła docisku na narzędzie nie powinna przekraczać 200 N,

■ siła zaciskania ręki przy pracy z narzędziami nie powinna przekraczać 50 N,

•    na stanowisku pracy temperatura powietrza powinna wynosić co najmniej 16°C, wilgotność względna 40-60%, a prędkość ruchu powietrza poniżej 0,3 m/s,

•    operatorzy powinni stosować rękawice chroniące przed oddziaływaniem drgań.

W przypadku drgań ogólnych należy stosować:

•    materiały wibroizolacyjne, które wpływają na osłabienie energii drgań ogólnych,

•    materiały wibroizolacyjne, które wpływają na osłabienie energii drgań akustycznych i mechanicznych na drodze ich rozprzestrzeniania się (wibratory gumowe, sprężyny i wyroby wibroizolacyjne z korka lub tworzyw sztucznych),

⁰ powłoki tłumiące i tłumiki drgań.

269