0000100

4.    Oczopląs odruchowy Czuciowy jest to oczopląs szarpiący występujący niekiedy po podrażnieniu skóry w okolicy ucha lub przez ucisk na skrawek ucha (tragus).

5.    Oczopląs odruchowy szyjny powstaje na skutek ruchów głowy i zmian postawy ciała. Chociaż receptorami są tu receptory mięsni i stawów. niemniej przeto wiąże się to zwykle z oczopląsem błędnikowym: uwidocznić się może w czystej postaci u osób pozbawionych błędnika.

Oczoptą.i

pochodzenia

ocznego

Oczopląs patologiczny może być następującego pochodzenia i rodzaju.

1.    Oczopląs pochodzenia ocznego. Oczopląs pochodzenia ocznego jest oczopląsem wahadłowym, grubofalistym, powolnym, o kierunku poziomem, czasem pionowym, rzadziej obrotowym. Występuje u osób. u których zaistniało od urodzenia lub we wczesnym dzieciństwie znacznego stopnia obustronne upośledzenie widzenia osiowego i to przed utworzeniem się odruchu warunkowego fiksacji na skutek braków w plamce żółtej. Stwierdzamy go również u osób z niedostateczną zdolnością fiksacji wzroku, w ślepocie na barwy, w bielactwie, w ciężkich zaburzeniach widzenia obwodowego, w zaniku barwnika, wreszcie we wszystkich tych sprawach, w których od urodzenia istnieje ślepota lub nikła ostrość wzroku, na skutek np. wrodzonej zaćmy, zapalenia rogówki, bielma, zapalenia naczyniówki i siatkówki itd.

Do oczopląsu pochodzenia ocznego zaliczamy nadto oczopląs przemysłowy lub zawodowy . Oczopląs przemysłowy lub zawodowy występuje u górników oraz u osób pracujących przy niedostatecznym oświetleniu, z wzrokiem skierowanym ku górze, w złych warunkach wentylacji, zwłaszcza pod działaniem gazów trujących, jak tlenek lub dwutlenek węgla. Jest to oczopląs wahadłowy lub rytmiczny, szybki, drobny, często poziomy, nasilający się przy patrzeniu do góry. Spasmus nutans występuje u dzieci krzywiczych lub wychowujących się w pomieszczeniach ciemnych; polega na rytmicznym mimowolnym kiwaniu głową na skutek kurczów głębokich mięśni szyi, którym towarzysze zwykle oczopląs.

Oczopląs

pochodzenia

nerwown-

-mięśniowego

Oczopląs

błędnikowy

patologiczny

2.    Oczopląs pochodzenia nerwowo-mięśniowego. Jest to wzmożenie oczopląsu krańcowego, występującego w warunkach fizjologicznych w postaci kilku drgnięć nystagmoidalnych przy końcowym bocznym ustawieniu gałek ocznych. Spostrzega się go w następujących odmianach: a) jako tzw. oczopląs paretyczny przy wysiłku użycia jednego z mięśni niedo-władnych oczu, b' jako tzw. oczopląs zc znużenia, powstający przy nadmiernym używaniu lub szybkiej męczliwości pewnych mięśni oczu, c jako tzw. oczopląs na skutek ośrodkowej fiksacji wzroku, d) jako tzw. oczopląs utajony, ujawniający się u osób z zezem lub słabą ostrością wzroku; jeśli jedno oko przysłonić, wówczas widoczny jest on w oku przysłoniętym i ma kierunek do oka odsłoniętego.

2. Oczopląs błędnikowy. Jak już wspomniałem, oczopląs błędnikowe powstać może w warunkach fizjologicznych na skutek stosowania rozmai-

91