0007

D. Uttale (Wymowa)

[a:] hvu, ha, barn, bad

[a] snakkcr, nordniann. sammcn

(o:) og, pa, g;i

jo) norsk. Norge. ofte

[c:] lesestykke. tncd, dcl, sc

[cl jenie, vcnn, kjenne, eller

[oj snakker, Norge. silić, hyggelig

[i: | vi, bil

[i] ikke. litt, gift, siuer [a?: J la?rer, er [0] kjokken [«:) siue

[«] hun. unnskyld. gutt, student [ę] kjenner, kjokken

E. Crammatikk (Gramatyka)

Zaimki osobowe

jeg [j*il	— ja	vi [vi: ]	— my
du [du:]	— ty	dere [de: ro]	— wy
han [han]	on	dc [di:]	oni
hun [hun]	— ona	f)e [di: 1	— pan, pani, państwo
den [den]	on, ona
det [de]	— ono

Podane zaimki osobowe występują w pierwszym przypadku - mianowniku i pełnią najczęściej funkcję podmiotu.

Zaimek osobowy 2. os. Ip. du używany jest w przeciwieństwie do polskiego zaimka 'ty* zarówno w stosunku do znajomych, jak nieznajomych, młodszych i starszych. Jedynie część starszej generacji używa w odniesieniu do osób nieznajomych formy grzecznościowej Dc. Forma la bywa też używana w sytuacjach formalnych, np. w urzędach publicznych, niekiedy także w sklepach, restauracjach itp., dla podkreślenia dystansu wobec klienta. Forma De odno>i się zarówno do pojedynczych osób, jak i grupy osób i nie rozróżnia rodzaju naturalnego (pani. pan. państwo).

£aimk> 3. os. lp. han i hun odnoszą się jedynie do osób, natomiast przedmioty. 7^/ierzęta * pojęć** określa się zaimkami den i det

Zaimek den zastępuje rzeczowniki rodzaju męskiego i żeńskiego, np. en stoi

Koniugacja czasownika — praesens

den

Czasownik norweski w formie bezokolicznikowej zakończony jest na -e, np. snakke, laere, betę, kjenne. preve. Jedynie do wyjątków należą czasowniki zakończone na inną samogłoskę, np. -ha, -bo. Pełna forma bezokolicznika posiada jeszcze tzw. wskaźnik bezokolicznika 4, np. 4 snakke, a ha.

Forma prac sens, która wyraża zazwyczaj czas teraźniejszy, złożona jest z reguły z tematu bezokolicznika, który otrzymujemy po odrzuceniu końcówki -e, oraz końcówki gramatycznej -er, jednakowej dla wszystkich osób liczby pojedynczej i mnogiej, np. snakker, pr«ver, lajrer, heter.

Czasowniki, których temat zakończony jest samogłoską, np. bo, ha, otrzymują w praesens skróconą końcówkę gramatyczną -r, np. bor, har.

(Nieregularne formy czasownika — praesens

Nieliczna grupa czasowników tworzy formę praesens poprzez całkowitą lub częściową zmianę tematu bezokolicznika. Są to m in.:

wrre (jef>, du...) er jestem

vite

er jestem vel — wiem

Czasowniki modalnc:

skulle    skal — powinienem

ville    vil    —    chcę

kunne    kan    mogę

mól te    ma    —    muszę

gjpre    gjor robię

sporre    spor — pytam

3

33