068 2

opór-wszędzie, za wyjątkiem szczeliny .-1. Wypływając przez ten kanał olej wywiera ciśnienie na wody i tym samym powoduje ruch łódki na zasadzie odrzutu.

Doświadczenie 2. Zbudujemy teraz stateczek „napędzany'* mydłem. Kadłub składamy ze sztywnej lektury, a w wycięcia na rufie wsuwamy małe kawałki mydła (rys. 56). Statek, położony na wodę, będzie samoczynnie płynął do przodu. Jeżeli wyposażymy go w tekturowy ster. będzie również zataczał okręgi.

Prawdziwą siłą napędową naszego stateczku jest napięcie powierzchniowe- mydło obniża jego wartość tuż za rufą. Statek przestaje płynąć wtedy, gdy rozpuści się tyle mydła, że napięcie powierzchniowe zmniejszy się na całej powierzchni wody. Im w iększa jest pow ierzchnia wody, tym dłuższa zabawa.³⁴ Potem trzeba po prostu wymienić wodę.

Wykorzystujemy:

kawałek celuloidu ze starej błony fotograficznej, olej (olej do sałatek), małe kawałki mydła, stateczki z papieru. Za pomocą lakieru możemy uodpornić papier na działanie wody.

112. Styropian ułatwia oszczędzanie energii

Prawie każdy jest dziś świadomy potrzeby zmniejszania zużycia energii. Stosując lepszą izolację cieplną domów możemy oszczędzić w icle węgla i ropy. Niedawno przeprowadzono próby w dwóch domkach jednorodzinnych w pewnym mieście. Domki I i B miały jednakową powierzchnię mieszkalną 140 m^J i równą liczbę mieszkańców, ale tylko budynek B zaizolowany był tworzywem sztucznym -styropianem. W badanym okresie, przy zachowaniu jednakowego komfortu cieplnego, zużyto w' domku 4 5100 dm^J oleju opałowego, a w domku B-tylko 3700 dm\

Do naszego doświadczenia potrzebujemy dwóch równej wielkości słoików po dżemie o średnicy 6 cm i dwóch większych słoików o średnicy 10 cm.

Słoiki wstawiamy jeden w drugi. W zestawie A przestrzeń pomiędzy naczyniami jest wypełniona powietrzem, w zestawie B sypiemy do niej ścinki styropianu. Do obydwu mniejszych słoików wiewamy gorący wodę o temperaturze około 80’C. Po upływie 5, 10, 15 min mierzymy temperaturę wody. Straty ciepła w zestawie B są wyraźnie mniejsze.

Styropian jest spienionym, porowatym tworzywem sztucznym o naukowej nazwie polistyren. Nadaje się świetnie na izolację cieplną. Warstwa styropianu o grubości 1 cm izoluje tak samo dobrze, jak ściana z cegły o grubości 60 cm.

Po 20 min nic musimy już używać termometru - różnica temperatur wody w słoikach staje się wyczuwalna dotykiem. W zestawie .4 temperatura spadla do 39'C, w^r zestawie B- zaledw ie do 62*C.

Wykorzystujemy:

2 równej wielkości słoiki po dżemie o średnicy 6 cm, 2 większe słoiki o średnicy 10 cm, skrawki styropianu, gorącą wodę.

113. Energia słoneczna

Codziennie Słońce wypromicniowuje w przestrzeń kosmiczną ogromne ilości energii. Zaledwie niew iclka jej część dociera do Ziemi, ale i tak jest to bardzo dużo. Specjaliści obliczyli, że juz 0.2% energii słonecznej trafiającej na Ziemię wystarcza do pokrycia obecnych potrzeb energetycznych ludzkości.

Ogniwo słoneczne (baterię słoneczną), kupione w sklepie elektronicznym, można połączyć z elektrycznym silniczkiem modelarskim. Po oświetleniu ogniwa światłem słonecznym lub żarówką o mocy 100 W silniczek zaczyna się obracać. Jeżeli zasłonimy ogniwo dłonią, silniczek zatrzyma się. W ogniwie słonecznym energia światła jest zamieniana w energię elektryczną.

135