068 (10)

opór-wszędzie, za wyjątkiem szczeliny A. Wypływając przez ten kanał olej wywiera ciśnienie na wodę i tym samym powoduje ruch łódki na zasadzie odrzutu.

Doświadczenie 2. Zbudujemy teraz stateczek „napędzany’* mydłem. Kadłub składamy ze sztywnej lektury, a w wycięcia na rufie wsuwamy małe kawałki mydła (rys. 56). Statek, położony na wodę, będzie samoczynnie pły nął do przodu. Jeżeli wyposażymy go w tekturowy ster. będzie również zataczał okręgi.

Prawdziwą siłą napędową naszego stateczku jest napięcie powierzchniowe- mydło obniża jego wartość tuż za rufą. Statek przestaje płynąć wtedy, gdy rozpuści się tyle mydła, że napięcie powierzchniowe zmniejszy się na całej powierzchni wody. Im większa jest powierzchnia wody, tym dłuższa zabawa.⁵⁴ Potem trzeba po prostu wymienić wodę.

Wykorzystujemy:

kawałek celuloidu ze starej błony fotograficznej, olej (olej do sałatek), małe kawałki mydła, stateczki z papieru. 7.a pomocą lakieru możemy uodpornić papier na działanie wody.

112. Styropian ułatwia oszczędzanie energii

Prawie każdy jest dziś św ladomy potrzeby zmniejszania zużycia energii. Stosując lepszą izolację cieplną domów możemy oszczędzić wiele węgla i ropy. Niedawno przeprowadzono próby w dwóch domkach jednorodzinnych w pewnym mieście. Domki f i B miały jednakową powierzchnię mieszkalną 140 m^J i równą liczbę mieszkańców, ale tylko budynek B zaizolowany był tworzywem sztucznym-styropianem. W badanym okresie, przy zachowaniu jednakowego komfortu cieplnego, zużyto w domku .4 5100 dm* oleju opałowego, a w domku B-tylko 3700 dm^J.

Do naszego doświadczenia potrzebujemy dwóch równej wielkości słoików po dżemie o średnicy 6 cm i dwóch większych słoików o średnicy 10 cm.

Słoiki wstawiamy jeden w drugi. W zestawie A przestrzeń pomiędzy naczyniami jest wypełniona powietrzem, w zestawie B sypiemy do niej ścinki sty ropianu. Do obydwu mniejszy ch słoików wlewamy gorącą wodę o temperaturze około 80’C. Po upływie 5, 10. 15 min mierzymy temperaturę wody. Straty ciepła w^; zestawie B są wy raźnie mniejsze.

Styropian jest spienionym, porowatym tworzywem sztucznym o naukowej nazwie polistyren. Nadaje się świetnie na izolację cieplną. Warstwa styropianu o grubości I cm izoluje tak samo dobrze, jak ściana z cegły o grubości 60 cm.

Po 20 min nic musimy już używać termometru-różnica temperatur wody w słoikach staje się wyczuwalna dotykiem. W zestawie A temperatura spadła do 39'C, w^r zestawie B- zaledwie do 62*C.

W ykurzystujemy:

2 równej wielkości słoiki po dżemie o średnicy 6 cm, 2 wnększe słoiki o średnicy 10 cm, skrawki styropianu, gorącą wodę.

113. Energia słoneczna

Codziennie Słońce wypromicniowuje w przestrzeń kosmiczną ogromne ilości energii. Zaledwie niewielka jej część dociera do Ziemi, ale i tak jest to bard/o dużo. Specjaliści obliczyli, że juz 0.2% energii słonecznej trafiającej na Ziemię wystarcza do pokrycia obecnych potrzeb energetycznych ludzkości.

Ogniwo słoneczne (baterię słoneczną), kupione w sklepie elektronicznym. można połączyć z elektrycznym silniczkicm modelarskim. Po oświetleniu ogniwa światłem słonecznym lub żarówką o mocy 100 W silniczek zaczyna się obracać. Jeżeli zasłonimy ogniwo dłonią, silniczek zatrzyma się. W ogniwie słonecznym energia światła jest zamieniana w energię elektryczną.

135