IMGg63 (10)

tach poznania, za co często bywa potępiana, a jednocześnie z tej racji centa przez kontrolujące ją instytucje, naucza się bowiem zawsze w czyimi j, teresie.

Wiadomości o obiekcie poznania otrzymują znaczenie dzięki program^ podręcznikowi itp. Następnie dzięki nauczycielowi, który sam może infontiaą o obiekcie poznania, choćby wybierając do wykładu te, a nie inne wiadomo* Kiedy zaś stawia zadania, wygłasza daną instrukcję wskazującą uczniom,₆ mają robić, to wprost pokazuje im znaczenia lub narzuca drogę poszukiwać znaczeń zgodnych ze swoją intencją. A wszystko to odbywa się w społeczny klasy, która ma swoją kulturę i jest połączona jedną sytuacją społeczną. W15 sposób następuje unifikacja znaczeń na poziomie klasy.

Subiektywne znaczenie wiadomości. Otrzymując wiadonu ści, uczeń czyni wysiłek, żeby je zrozumieć (zob. rysunek 3). W tym celu nadaj, wiadomościom znaczenie (sens). Z jego punktu widzenia znaczenie to tyle,a synteza własnych skojarzeń, jakie wywołała w jego umyśle dana wiadomość. Alf rozpocząć proces nadawania znaczeń, uczeń nie ma innej drogi, jak wykorzysta: to, co już wie. I od tego właśnie zaczyna. Ów proces polega na tym, że uca doskonali znaczenie wiadomości, tworząc w swoim umyśle coraz doskonała reprezentację obiektu poznania.

Nauczyciele z reguły nie życzą sobie, żeby indywidualizacja znaczeń posunęt się za daleko i przerodziła w ich żywiołowe różnicowanie. Starają się więc wpien doprowadzać ucznia do tego, żeby każdy z nich posłużył się podobną wieds

w trakcie nadawania znaczeń wiadomościom. W tym celu ujednolicają wiedzę, którą uczniowie mają na dany temat przed lekcją. Mogą też ująć wiadomości w tak prostą i wyraźną formę, że ich zrozumienie i nadanie znaczenia staje się zadaniem najprostszym, wykluczającym różnicowanie znaczeń. Z tego punktu widzenia wiadomość nie powinna być dla ucznia zbyt „nowa”. Jednak jeśli będzie zbyt „znana”, to uczniowie nie zechcą doskonalić raz nadanego znaczenia.

Do ucznia dochodzą wiadomości o obiekcie poznania, o zadaniu i o kontekście społecznym, w którym odbywa się uczenie. Nadaje on osobiste znaczenie wszystkim trzem kategoriom wiadomości. Czyniąc to, sięga do swojej wiedzy lub — jak kto woli -— do pamięci. Zawartość pamięci staje się czynnikiem pośredniczącym w nadawaniu znaczeń. O wyróżnieniu dwóch rodzajów czynników pośredniczących, poznawczego i społecznego, nie decyduje struktura pamięci, ale aspekt wiadomości, który uczeń spostrzegł, to, co bierze w niej pod uwagę, oraz zamiar, z jakim sięga do pamięci.

Na otrzymane wiadomości uczeń patrzy przez pryzmat swej własnej kultury oraz przez pryzmat swej względnie neutralnej kulturowo wiedzy. Ostatecznie nadaje wiadomościom znaczenie będące syntezą obu punktów widzenia. Ale i to znaczenie może być jeszcze modyfikowane przez dwa dodatkowe czynniki.

Nadawanie znaczeń może odbywać się w sytuacji bogatej w interakcje społeczne, w których na specjalnych prawach uczestniczy nauczyciel, a na partnerskich inni uczniowie. Gdyby na lekcji wybuchł konflikt, uczniowie mogliby nadawać wiadomościom znaczenie umyślnie sprzeczne ze znaczeniem prezentowanym przez przeciwników.

Ostatnim czynnikiem modyfikującym znaczenie są właściwości indywidualne uczniów, takie jak inteligencja, cechy temperamentalne, umiejscowienie poczucia kontroli, styl poznawczy.

Wiadomości nabierają dla ucznia sensu pod trzema względami:

1)    poznawczym, bo pozwalają dociec „prawdy” o przedmiocie, którego dotyczą,

2)    społecznym, bo pozwalają funkcjonować w środowisku społecznym klasy,

3)    motywacyjnym, bo pozwalają uruchomić i utrzymać ukierunkowaną działalność.

Wiadomości znaczące stają się przedmiotem operacji umożliwiających uczenie się.

Przetwarzanie wiadomości. Wiadomości znaczące stają się przedmiotem procesów poznawczych, w trakcie których są one (zob. rysunek 4):

1.    Zapamiętywane w celu zestawiania ich z innymi w pamięci czynnej (krótkotrwałej).

2.    Selekcjonowane, tak by odrzucić wiadomości niepotrzebne, a wydobyć przydatne do wykonywania zadania lub rozumowania.

3.    Restrukturyzowane, wiadomości bowiem rzadko docierają do ucznia pojedynczo, częściej w jakiejś strukturze. Struktura ta mogła być nadana we-

75