PwTiR177

352 Rozdział 10

ności przewoźnika za bagaż niezarejestrowany konwencja przesądza tę odpowiedzialność w razie zniszczenia, zaginięcia lub uszkodzenia tego bagażu na pokładzie statku powietrznego lub podczas pozostawania pod opieką przewoźnika. Tylko wykazanie powstania szkody z naturalnych właściwości, jakości lub wad bagażu uwalnia od tej odpowiedzialności. Odpowiedzialność ta jest zobiektywizowana i występuje nawet w przypadku braku winy przewoźnika. Z kolei potwierdzając zasadę domniemania winy jako podstawę odpowiedzialności przewoźnika lotniczego w zakresie opóźnienia w przewozie bagażu, omawiana umowa międzynarodowa umożliwia przewoźnikowi uwolnienie się od tej odpowiedzialności w razie wykazania podjęcia przezeń wszelkich środków, jakich można było rozsądnie oczekiwać. Natomiast w przypadku bagażu kabinowego odpowiedzialność przewoźnika lotniczego jest oparta na zasadzie winy. przy czym obejmuje to winę osób działających w jego imieniu, jak np. personelu pokładowego w sytuacji, gdy podczas pomagania pasażerowi w ulokowaniu się w samolocie zostanie uszkodzony jego bagaż podręczny. Ponadto powołana konwencja wprowadza ograniczenie odpowiedzialności do 1 tys. SDR, tj. 1,5 tys. USD na każdego pasażera w razie zniszczenia, zagubienia, uszkodzenia lub opóźnienia w przewozie jego bagażu. Na wysokość odszkodowania nie ma wtedy wpływu wartość bagażu, ani wina przewoźnika lotniczego, czyjej brak. Pasażer może jednak w czasie oddawania bagażu przewoźnikowi złożyć specjalną deklaracje interesu w dostawie i z reguły uiścić dodatkową opłatę. Tego rodzaju fakultatywne rozszerzenie odpowiedzialności przewoźnika lotniczego za bagaż zarejestrowany stwarza pasażerowi możliwość dochodzenia odszkodowania do wysokości zadeklarowanej kwoty, chyba że przewoźnik wykaże niższą wartość danego bagażu niż zadeklarowana.

Ustalenia Konwencji Montrealskiej dotyczące odpowiedzialności za bagaż zostały włączone do omówionego wyżej rozporządzenia nr 889/2002/WE zmieniającego rozporządzenie nr 2027/97/WE w sprawie odpowiedzialności przewoźnika lotniczego z tytułu wypadków lotniczych. Miało to na celu wzmocnienie ochrony pasażerów i ujednolicenie zasad działania wszystkich przewoźników lotniczych Wspólnoty także w zakresie ich odpowiedzialności za bagaż. Powołane rozporządzenie odwołuje się w tym zakresie do zasad i limitów odpowiedzialności przewoźnika lotniczego ustalonych w Konwencji Montrealskiej, co znajduje wyraz w załączniku do tego rozporządzenia.

Należy ponadto wskazać szczególne regulacje prawne dotyczące dochodzenia roszczeń kontraktowych w zakresie międzynarodowego przewozu osób i bagażu kolejami. W tych kwestiach ustalenia CIV przewidują, że w razie odwołania pociągu lub utraty połączenia przez podróżnego przewoźnik kolejowy jest zobowiązany do poświadczenia tego faktu na bilecie. Ma to znaczenie dla odpowiedzialności przewoźnika kolejowego za szkody poniesione przez podróżnego wskutek odwołania pociągu, jego opóźnienia lub utraty połączenia.

jeśli w takiej sytuacji podróż nie mogła być kontynuowana tego samego dnia. Takie szkody obejmują rozsądnie poniesione koszty noclegu oraz powiadomienia osób oczekujących na podróżnego w miejscu przeznaczenia. Jest to odpowiedzialność na zasadzie ryzyka i przewoźnik jest od niej zwolniony w razie wystąpienia przyczyn egzoneracyjnych ustalonych przez C1V (m.in. w przypadku winy podróżnego).

Istotne znaczenie mają przepisy CIV określające zasady i zakres odpowiedzialności przewoźnika kolejowego za bagaż. Odróżniają one bagaż podręczny, przewożone zwierzęta, przesyłki bagażowe oraz pojazdy samochodowe i przyczepy przewożone przy okazji przewozu podróżnych. Bagaż podręczny mogą stanowić łatwo przenośne przedmioty zabrane przez podróżnego do wagonu osobowego, umieszczone nad i pod miejscem, które dany podróżny zajmuje, a niekiedy także w specjalnych przedziałach bagażowych, co bliżej określają ogólne warunki przewozu ustalone przez danego przewoźnika kolejowego. Takie ogólne warunki przewozu określają też wymagania w zakresie zabrania przez podróżnego ze sobą żywych zwierząt oraz nadania przesyłki bagażowej, jak również przewozu koleją pojazdu samochodowego i przyczepy przy okazji przewozu podróżnych.

Zgodnie z ustaleniami CIV w razie śmierci lub zranienia podróżnego za szkodę wynikłą wskutek uszkodzenia bądź całkowitej lub częściowej utraty rzeczy, które podróżny będący ofiarą wypadku miał przy sobie lub wiózł ze sobą jako bagaż podręczny, przewoźnik kolejowy ponosi odpowiedzialność na zasadzie ryzyka. Odnosi się to także do przewozu zwierząt przez podróżnego. Odszkodowanie jest wtedy ograniczone na mocy zmienionych w 1999 r. postanowień crv do 1400 SDR na każdego podróżnego, tj. ok. 2100 USD. W innych zaś wypadkach uszkodzenia bądź całkowitej lub częściowej utraty bagażu podręcznego lub zwierząt, które podróżny przewoził kolejami pod swoim nadzorem, przewoźnik kolejowy odpowiada tylko za szkodę wynikłą z jego winy.

Przesyłka bagażowa zostaje przyjęta do międzynarodowego przewozu kolejami w zasadzie tylko za okazaniem biletu na przejazd ważnego co najmniej do stacji przeznaczenia takiej przesyłki. Wydawany wówczas podróżnemu kwit bagażowy stanowi dowód nadania przesyłki bagażowej oraz warunków jej przewozu. Wszyscy przewoźnicy kolejowi uczestniczący w przewozie danej przesyłki bagażowej na podstawie jednej umowy przewozu odpowiadają za wykonanie przewozu na całej trasie przewozu aż do wydania tej przesyłki. Jest to odpowiedzialność na zasadzie ryzyka za szkodę spowodowaną wskutek całkowitego lub częściowego zaginięcia lub uszkodzenia przesyłki bagażowej bądź opóźnionego jej wydania. Od omawianej odpowiedzialności przewoźnik kolejowy jest zwolniony, jeżeli szkoda nastąpiła z winy podróżnego, z powodu jego zlecenia nie wywołanego winą przewoźnika, z powodu wady własnej przesyłki bagażowej albo wskutek okoliczności, których kolej nie mogła uniknąć i których

1