Działanie biochemiczne podwyższonego ciśnienia:
• t całkowitego ciśnienia powoduje t ciśnienia cząstkowego w mieszaninach oddechowych używanych w warunkach podwodnych
• oddychanie gazami pod zwiększonym ciśnieniem cząstkowym powoduje zmiany toksyczne TLEN: • hiperoksja Oj w hiperbarii jest niebezpieczna
•oddychanie czystym Oj na głębokości h=10m powoduje „zatrucie tlenowe" (wtedy hiperoksja jest x 10 większa niż normalnie)
• objawy: drgawki, omdlenia, uszkodzenie płuc i oka
AZOT: • na głębokości h>60m zwiększa się pNj powoduje zatrucie: narkoza azotowa
• objawy: halucynacje wzrokowe, słuchowe i omdlenia
• dlatego w butlach zastępujemy Nj na He COj: • niekorzystnie przy stężeniu 2%
Zastosowanie hipobarii i hiperbarii:
-1 choroby krążenia przy hipoksji - podawanie Oj pod p1m + trochę COj (dla pobudzenia akcji oddechowej) —1 w hiperbarii używamy Oj i uzyskujemy dużą prężność Oj i duże rozpuszczanie w osoczu, wtedy osocze zostępujc erytrocyty i hemoglobinę w transporcie Oj —► | prężności Oj w tkankach —1 stosowanie O2 do odtruwania organizmu z CO, bakteriami beztlenowymi (zgorzel gazowa)
Wpływ przyspieszeń
Wprowadzenie: nawet największe przyspieszenia mc powodują wpływu na organizm
• Właściwą przyczyną zmian są przyspieszenia (zarówno + i -)
• Pojawiają się wtedy siły bezwładności Fb= - ma
• Siła ta powoduje przemieszczenie płynów, tkanek i narządów
• Biologiczne działanie przyspieszeń liniowych i dośrodkowy ch jest podobne przy identycznej orientacji wzdłuż długiej osi ciała
• Ciężar ciała to suma wektorowa: Q~F, + F„
• Dla ciała spoczywającego 99%Q = F,
• Fb - związana jest z ruchem obrotowym ziemi, spada ze wzrostem szerokości geograficznej ► 3 stany:
a) Przeciążenie : wy padkowa sil grawitacyjnych i bezwładności, czyli wa2kość ciała Q>Q«
Przy kład: szybkoobrotowa karuzela, start rakiety
b) Stan zmniejszonej ważkości: Q<Qo. czyli względnie zmniejszony ciężar Przykład: ciała na Księżycu
c) Stan nieważkości: gdy suma sił bezwładności i grawitacji równa 0 Przykład: ruch bcznapędowy promu kosmicznego bezo porowy
Jednostka przyspieszenia w medycynie: Ig - 9.81 nv's5
Czas działania poniżej jednej sekundy
• Najczęściej przyspieszenia liniowe rzędu kilku g
• Wytrzymałość ludzka: lOOg w l/4sck
• Zapobieganie uszkodzeniom - pasy bezpieczeństwa przy nagłym zatrzymaniu
• Np. sport komunikacja - brak większych zmian
• niebezpieczne przyspieszenie występuje przy dziesiątkach i setkach O (wypadki samochodem, upadki z dużej wysokości)
— siły bezwładności zmieniają wtedy wzajemne położenie narządów (po przekroczeniu granicy wy trzymałości tkanek - pękają: śledziona, wątroba, kości)
2. ttoapitszcnifl o śrcdniniczasic trwania
• trwa sekundy, minuty
• obecne w lotnictwie, kosmonautyce (dośrodkowe, liniowe)
• działanie biologiczne zależy od kierunku przy spieszenia do długiej osi ciała:
—1 kierunki Fboraz przemieszczeń krwi i narządów są przeciwne do kierunku przyspieszeń 3 Rodząje przyspieszeń:
a) podłużne - kierunek przyspieszenia i przeciążeń jest równoległy do długiej osi ciała (z)
► dodatnie (+Gz) - przeciążenia działają w kierunku stóp
- siły Fb wywołują ruch krwi i narządów w kierunku głowa-1stopy • powoduje to spadek ciśnienia krwi w naczyniach głowy i duży wzrost ciśnienia w stopach